Μετά από εβδομάδες αποτυχιών –η επιτυχημένη ουκρανική αντεπίθεση στην Ανατολική Ουκρανία, που σνομπάρθηκε από τους Σι Τζινπίνγκ και Ναρέντρα Μόντι καθώς και αυξανόμενη δυσαρέσκεια στο εσωτερικό της Ρωσίας– ο Βλαντιμίρ Πούτιν προσπάθησε να ξαναπάρει την πρωτοβουλία στον επιθετικό του πόλεμο επιβάλλοντας μια «μερική κινητοποίηση» και αυτοσχεδιάστηκε δημοψηφίσματα στις κατεχόμενες από τη Ρωσία περιοχές.
Ο ρωσικός στρατός έχει χάσει περισσότερους από 50.000 στρατιώτες από την αρχή του πολέμου και αντιμετωπίζει μαζικές λιποταξίες στο πεδίο της μάχης. Η «μερική κινητοποίηση» στοχεύει να τιμωρήσει μια τέτοια συμπεριφορά, να αναγκάσει τους στρατιώτες να παραμείνουν στο μέτωπο μετά τη λήξη της σύμβασής τους και να κινητοποιήσει 300.000 επιπλέον εφέδρους. Ο Πούτιν ξέρει ότι χρειάζεται χρόνος για την εκπαίδευση των εφέδρων, γι’ αυτό τα δημοψηφίσματα στο Ντονμπάς και στη Χερσώνα έχουν συνδεθεί με πυρηνική απειλή: Από τη στιγμή που αυτά τα εδάφη θεωρούνται ρωσικά, οποιαδήποτε πρόοδος της Ουκρανίας για την ανάκτηση αυτών των εδαφών κινδυνεύει με πυρηνικά αντίποινα.
Εάν αυτή η απειλή ληφθεί σοβαρά υπόψη από τους δυτικούς υποστηρικτές της Ουκρανίας, ενδέχεται να πιέσουν την ουκρανική κυβέρνηση να είναι προσεκτική πριν προχωρήσουν στην αντεπίθεσή τους, αφήνοντας χρόνο για να καταστήσουν επιχειρησιακά τους κινητοποιημένους εφέδρους. Με αυτόν τον τρόπο, ο Πούτιν έχει απλώς σφίξει ακόμη περισσότερο τη θηλιά γύρω από το λαιμό του. Μέχρι τώρα είχε αντισταθεί στις εκκλήσεις ακροδεξιών ειδήσεων για κινητοποίηση, γιατί αυτό είναι απίθανο να πάει καλά στη Ρωσία. Είναι χρήσιμο να θυμόμαστε ότι ένας από τους λόγους για την καταστροφή των ΗΠΑ στο Βιετνάμ στις αρχές της δεκαετίας του 1970 ήταν το μη δημοφιλές σχέδιο για έναν άδικο πόλεμο. Η Ρωσία είναι πλέον πιθανό να ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο στην απρόκλητη επιθετικότητά της κατά της Ουκρανίας.
Δεδομένης της βαριάς καταστολής των διαδηλωτών στη Ρωσία, μπορεί να μην βλέπουμε μεγάλες αντιπολεμικές πορείες στη Μόσχα, αλλά ο κόσμος ψηφίζει με τα πόδια του. Είναι ένα πράγμα να ζητωκραυγάζεις για τη ρωσική αυτοκρατορία στο δικό σου σαλόνι, ενώ στρατιώτες από φτωχές ασιατικές περιοχές της Ρωσίας χρησιμεύουν ως τροφή για κανόνια. Είναι εντελώς άλλο πράγμα να διακινδυνεύει κανείς τη ζωή του για τις αυτοκρατορικές φιλοδοξίες του Πούτιν. Ο εξαναγκασμός των στρατιωτών να πολεμήσουν υπό την απειλή της ξιφολόγχης δεν ήταν ποτέ ο καλύτερος τρόπος για να κερδίσεις έναν πόλεμο.
Τι να πεις λοιπόν για την πυρηνική απειλή του Πούτιν; Έχει κάνει τέτοιες απειλές από την αρχή του πολέμου (σε περίπτωση που η Σουηδία και η Φινλανδία εντάχθηκαν στο ΝΑΤΟ, σε περίπτωση αποστολής όπλων υψηλής τεχνολογίας στην Ουκρανία, σε περίπτωση επιθέσεων με ρουκέτες σε ρωσικό έδαφος), οπότε η τρέχουσα απειλή πυρηνικής επίθεσης στο Η περίπτωση που οι Ουκρανοί ανακτήσουν το χαμένο έδαφος δεν είναι ακριβώς νέο. Δεν μπορεί να αποκλειστεί ότι θα χρησιμοποιήσει τακτικά πυρηνικά όπλα σε περίπτωση που η Ρωσία αναγκαστεί να υποχωρήσει από όλα τα εδάφη που κατακτήθηκαν από το 2014. Αυτό θα ήταν μια κίνηση απόγνωσης. Είναι απίθανο, αλλά δεν μπορεί κανείς να το αποκλείσει.
Πρέπει να είναι πολύ σαφές, ωστόσο, ότι αν αυτό συνέβαινε, ολόκληρος ο κόσμος θα στραφεί αμέσως εναντίον του και της ρωσικής κυβέρνησης. Η απόλυτη οργή θα υπερίσχυε τον απόλυτο τρόμο. Εν τω μεταξύ, η καλύτερη απάντηση στον Πούτιν είναι να ενισχυθεί η υποστήριξη προς την Ουκρανία για να τη βοηθήσει να τερματίσει αυτόν τον επιθετικό πόλεμο όσο το δυνατόν γρηγορότερα.
Ο Gerard Roland είναι καθηγητής Οικονομικών της E. Morris Cox και καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϋ.