Λετονικές εταιρείες στέγης και Νοτιοκορεάτες ειδικοί στο εμπόριο. Κατασκευαστές κυψελών καυσίμου από τη Δανία και παραγωγοί ξυλείας από την Αυστρία. Τιτάνες ιδιωτικών μετοχών από τη Νέα Υόρκη και χειριστές εργοστασίων σκυροδέματος από τη Γερμανία. Χιλιάδες επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο τοποθετούνται για μια πιθανή χρυσή βιασύνη πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων: την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας μόλις τελειώσει ο πόλεμος.
Η Ρωσία εντείνει την επιθετική της πορεία προς το δεύτερο έτος του πολέμου, αλλά ήδη το συγκλονιστικό έργο της ανοικοδόμησης είναι εμφανές. Εκατοντάδες χιλιάδες σπίτια, σχολεία, νοσοκομεία και εργοστάσια έχουν καταστραφεί μαζί με κρίσιμες ενεργειακές εγκαταστάσεις και μίλια δρόμων, σιδηροδρομικών γραμμών και θαλάσσιων λιμένων.
Η βαθιά ανθρώπινη τραγωδία είναι αναπόφευκτα επίσης μια τεράστια οικονομική ευκαιρία που ο Πρόεδρος Volodymyr Zelenskyy της Ουκρανίας παρομοίασε με το Σχέδιο Μάρσαλ, το πρόγραμμα των ΗΠΑ που παρείχε βοήθεια στη Δυτική Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι πρώτες εκτιμήσεις κόστους για την ανοικοδόμηση της φυσικής υποδομής κυμαίνονται από 138 δισεκατομμύρια δολάρια έως 750 δισεκατομμύρια δολάρια.
Η προοπτική αυτού του θησαυρού εμπνέει αλτρουιστικές παρορμήσεις και επιχειρηματικό όραμα, έξυπνη επιχειρηματική στρατηγική και κατατάσσει τον οπορτουνισμό για αυτό που το ουκρανικό εμπορικό επιμελητήριο σαλπίζει ως «το μεγαλύτερο εργοτάξιο στον κόσμο!»
Ο Ζελένσκι και οι σύμμαχοί του θέλουν να χρησιμοποιήσουν την ανοικοδόμηση για να συρράψουν απρόσκοπτα την υποδομή της Ουκρανίας στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Ωστόσο, το κατά πόσον όλος ο χρυσός στην πολυαναμενόμενη χρυσή βιασύνη θα υλοποιηθεί δεν είναι σίγουρο. Η Ουκρανία, της οποίας η οικονομία συρρικνώθηκε κατά 30% πέρυσι, χρειάζεται απεγνωσμένα κεφάλαια μόνο για να συνεχίσει και να κάνει επείγουσες επισκευές. Η μακροπρόθεσμη βοήθεια για την ανοικοδόμηση θα εξαρτηθεί όχι μόνο από την έκβαση του πολέμου, αλλά από το πόσα χρήματα θα διαθέσουν η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλοι σύμμαχοι.
Και παρόλο που οι ιδιώτες επενδυτές προσελκύονται, λίγοι είναι διατεθειμένοι να διακινδυνεύσουν να δεσμεύσουν χρήματα τώρα, καθώς η σύγκρουση είναι εδραιωμένη.
Η Ουκρανία και πολλά ευρωπαϊκά έθνη πιέζουν σκληρά για την κατάσχεση παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονται στο εξωτερικό, αλλά αρκετοί σκεπτικιστές, συμπεριλαμβανομένων αξιωματούχων της κυβέρνησης Μπάιντεν, έχουν αμφισβητήσει τη νομιμότητα μιας τέτοιας κίνησης.
Παρόλα αυτά, «πολλές εταιρείες αρχίζουν να τοποθετούνται ως έτοιμες και να έχουν κάποιο ιστορικό για αυτή τη στιγμή που θα έρθει η χρηματοδότηση για την ανασυγκρότηση», δήλωσε ο Tymofiy Mylovanov, πρώην υπουργός Οικονομίας που είναι πρόεδρος της Σχολής Οικονομικών Επιστημών του Κιέβου. . «Θα υπάρξει πολλή χρηματοδότηση από όλο τον κόσμο», είπε, και οι επιχειρήσεις λένε ότι «θέλουμε να είμαστε μέρος της».
Περισσότερες από 300 εταιρείες από 22 χώρες υπέγραψαν για μια εμπορική έκθεση και συνέδριο Rebuild Ukraine αυτή την εβδομάδα στη Βαρσοβία της Πολωνίας. Η συγκέντρωση είναι απλώς η τελευταία σε μια ιλιγγιώδη σειρά αυτοπροσώπων και εικονικών συναντήσεων. Τον περασμένο μήνα, στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας, ένα πλήθος μόνο για όρθια αίθουσα γέμισε το Ukraine House για να συζητήσει τις επενδυτικές ευκαιρίες.
Περισσότερες από 700 γαλλικές εταιρείες συμμετείχαν σε μια διάσκεψη που διοργάνωσε τον Δεκέμβριο ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν. Και την Τετάρτη, η Φινλανδική Συνομοσπονδία Βιομηχανιών χρηματοδότησε ένα ολοήμερο διαδικτυακό σεμινάριο με Ουκρανούς αξιωματούχους, ώστε οι εταιρείες να μπορούν να επιδείξουν τις μονάδες επεξεργασίας λυμάτων, τους μετασχηματιστές, τους αλωνιστές και τις προκατασκευασμένες κατοικίες τους.
«Υπάρχουν τόσες πολλές πρωτοβουλίες, είναι δύσκολο να γνωρίζουμε ποιος κάνει τι», δήλωσε ο Sergiy Tsivkach, εκτελεστικός διευθυντής της UkraineInvest, του κυβερνητικού γραφείου που είναι αφιερωμένο στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων.
Ο Tsivkach ήπιε μια μπύρα μερικά τετράγωνα από την κεντρική πλατεία του Lviv. Χαίρεται για το ενδιαφέρον αλλά τόνισε ένα κρίσιμο σημείο.
«Όλοι λένε, «θέλουμε να βοηθήσουμε στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας», είπε. «Αλλά θέλετε να επενδύσετε τα δικά σας χρήματα ή θέλετε να πουλήσετε υπηρεσίες ή αγαθά; Αυτά είναι δύο διαφορετικά πράγματα».
Οι περισσότεροι ενδιαφέρονται να πουλήσουν κάτι, είπε.
Για τις επιχειρήσεις, ένα κρίσιμο ζήτημα είναι ποιος θα ελέγξει τα χρήματα. Αυτό είναι ένα ερώτημα που συζητούν έντονα η Ευρώπη, οι Ηνωμένες Πολιτείες και τα παγκόσμια ιδρύματα όπως η Παγκόσμια Τράπεζα –οι μεγαλύτεροι χορηγοί και δανειστές–.
«Ποιος θα πληρώσει για τι;» Ο Domenico Campogrande, γενικός διευθυντής της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Κατασκευαστικής Βιομηχανίας, δήλωσε ενώ συντονίζει ένα πάνελ στο συνέδριο της Βαρσοβίας.
Εκπρόσωποι τόσο από ουκρανικές όσο και από ξένες εταιρείες ήταν πιο επιδεικτικοί: Ποιος θα αποφασίσει για τις συμβάσεις και πώς ισχύουν;
«Εκατοντάδες εταιρείες μου το ζήτησαν αυτό», είπε ο Tomas Kopecny, απεσταλμένος της τσεχικής κυβέρνησης για την Ουκρανία.
Η Ουκρανία έχει καταστήσει σαφές ότι θα υπάρξουν ανταμοιβές για τους πρώτους επενδυτές όταν πρόκειται για μεταπολεμική ανοικοδόμηση. Αλλά αυτή η ευκαιρία εγκυμονεί κινδύνους.
Η Danfoss, μια δανική βιομηχανική εταιρεία που πουλά συσκευές θερμικής απόδοσης και υδραυλικές μονάδες για διαμερίσματα και άλλα κτίρια, δραστηριοποιείται στην Ουκρανία από το 1997. Όταν ξεκίνησε ο πόλεμος τον περασμένο Φεβρουάριο, οι ρωσικοί βομβαρδισμοί κατέστρεψαν την αποθήκη της στο Κίεβο.
Η Danfoss έχει επικεντρωθεί από τότε στη βοήθεια για άμεσες ανάγκες σε περιοχές που έχουν υποστεί πόλεμο και στη δυτική Ουκρανία, όπου εκατομμύρια άνθρωποι που εκτοπίστηκαν από τα σπίτια τους αναγκάστηκαν να εγκατασταθούν σε προσωρινά καταφύγια.
«Προς το παρόν, όλες οι προσπάθειες γίνονται προς τη διατήρηση ενός τρόπου επιβίωσης», δήλωσε ο Andriy Berestyan, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας στην Ουκρανία. «Αυτή τη στιγμή, κανείς δεν αναζητά πραγματικά μεγάλη ανασυγκρότηση».
Τα πράγματα πήγαιναν καλύτερα για την εταιρεία από το περασμένο καλοκαίρι, καθώς η Ουκρανία απώθησε τις ρωσικές προόδους. Μέχρι τον Οκτώβριο, νέες παραγγελίες για τα προϊόντα της Danfoss άρχισαν να κυκλοφορούν και η Berestyan αποκατέστησε το κέντρο διανομής της Danfoss στο Κίεβο. Τότε η Ρωσία άρχισε να ρίχνει μαζικά βόμβες. Το ρεύμα και το νερό διακόπηκαν ευρέως, αναγκάζοντας την Ουκρανία –και τις επιχειρήσεις– να επιστρέψουν στην αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών.
Ακόμα κι έτσι, είπε, η Danfoss παρακολουθεί μακροπρόθεσμα. «Σίγουρα θα υπάρξουν ευκαιρίες ανοικοδόμησης», είπε, «και βλέπουμε μια τεράστια, τεράστια ευκαιρία για εμάς και για παρόμοιες εταιρείες».
Αυτές οι βάσεις τίθενται σε μέρη όπως το Mykolaiv, μια από τις πιο σκληρά πληγείσες περιοχές, όπου εργάζονται πολλές δανικές εταιρείες. Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη που λειτουργούν από δανικές εταιρείες έχουν χαρτογραφήσει κάθε βομβαρδισμένη κατασκευή, με το βλέμμα να χρησιμοποιήσει τα δεδομένα για να αποφασίσει ποια συμβόλαια ανακατασκευής θα πρέπει να εκδοθούν.
Οι πληροφορίες θα βοηθούσαν εταιρείες όπως η Danfoss να αξιολογήσουν τις δυνατότητες για επιχειρηματική δραστηριότητα και τελικά να υποβάλουν προσφορές για συμβόλαια.
Άλλες κυβερνήσεις που αναμένεται να συμβάλουν στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας προσφέρουν επίσης οικονομική υποστήριξη σε εγχώριες επιχειρήσεις.
Η Γερμανία ανακοίνωσε τη δημιουργία ενός ταμείου για την εγγύηση των επενδύσεων. Το σχέδιο θα εποπτεύεται από τον παγκόσμιο κολοσσό ελεγκτών PwC και θα αποζημιώνει τους επενδυτές για πιθανές οικονομικές απώλειες σε περίπτωση απαλλοτρίωσης των επιχειρήσεων ή διακοπής των έργων.
Η Γαλλία θα προσφέρει επίσης κρατικές εγγυήσεις σε εταιρείες που θα κάνουν μελλοντικές εργασίες στην Ουκρανία. Ο Bruno Le Maire, ο υπουργός Οικονομικών, είπε ότι συμβάσεις συνολικής αξίας 100 εκατομμυρίων ευρώ (107 εκατομμύρια δολάρια) ανατέθηκαν σε τρεις γαλλικές εταιρείες για έργα στην Ουκρανία: η Matière θα κατασκευάσει 30 πλωτές γέφυρες και η Mas Seeds και η Lidea παρέχουν σπόρους για τους αγρότες. .
Οι εταιρείες ιδιωτικών μετοχών, επίσης, παρακολουθούν τις επιχειρηματικές ευκαιρίες. Ο Zelenskyy υπέγραψε συμφωνία στα τέλη του περασμένου έτους με τον Laurence D. Fink, Διευθύνοντα Σύμβουλο της BlackRock, για «συντονισμό των επενδυτικών προσπαθειών για την ανοικοδόμηση του κατεστραμμένου από τον πόλεμο έθνους». Η BlackRock, ο μεγαλύτερος διαχειριστής περιουσιακών στοιχείων στον κόσμο, θα συμβουλεύσει το Κίεβο για το «πώς να δομηθούν τα ταμεία ανασυγκρότησης της χώρας». Η εργασία θα γίνει σε pro bono βάση, αλλά υπόσχεται να δώσει στη BlackRock πληροφορίες για τα συμφέροντα των επενδυτών.
Ο Φινκ συμμετείχε στην προσπάθεια από τον Άντριου Φόρεστ, έναν ασυνήθιστο Αυστραλό μεγιστάνα εξόρυξης που είναι Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου Fortescue Metals. Ο Forrest ανακοίνωσε μια αρχική επένδυση 500 εκατομμυρίων δολαρίων τον Νοέμβριο, από το δικό του ιδιωτικό μετοχικό ταμείο, σε ένα νέο δοχείο χρημάτων που δημιουργήθηκε για έργα ανοικοδόμησης στην Ουκρανία. Το ταμείο θα λειτουργεί με τη BlackRock και στοχεύει να συγκεντρώσει τουλάχιστον 25 δισεκατομμύρια δολάρια από κρατικά επενδυτικά ταμεία που ελέγχονται από εθνικές κυβερνήσεις και ιδιώτες επενδυτές από όλο τον κόσμο για επενδύσεις καθαρής ενέργειας σε περιοχές που έχουν υποστεί πόλεμο.
Ο Φόρεστ έχει φλερτάρει τον Ζελένσκι, φορώντας μια καρφίτσα ουκρανικής σημαίας στο πέτο του και χαρίζοντας στον πρόεδρο της Ουκρανίας ένα αυστραλιανό ταυρομαστίγιο κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στο Κίεβο πέρυσι. Ωστόσο, σε ένδειξη του πόσο προσεκτικοί παραμένουν οι επενδυτές, ο Forrest είπε ότι το κεφάλαιο θα διατεθεί «τη στιγμή που οι ρωσικές δυνάμεις θα απομακρυνθούν από τις πατρίδες της Ουκρανίας» – αλλά όχι πριν.
Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στους New York Times.