Είναι κάπως συγκλονιστικό να διαβάζεις άρθρα σχετικά με την πιθανότητα μεγάλων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων νοτιοανατολικά της Κρήτης, καθώς οι πυρκαγιές συνεχίζουν να μαίνονται και η χώρα εισέρχεται στη δεύτερη συνεχόμενη εβδομάδα καύσωνα. Η ειρωνεία είναι σχεδόν αφόρητη.
Οι πυρκαγιές σήμερα καίνε σχεδόν τις διπλάσιες εκτάσεις που έκαναν πριν από 20 χρόνια – και όλοι ξέρουμε γιατί. Δεν είναι επειδή υπάρχουν περισσότεροι εμπρηστές στη δουλειά ή λιγότεροι πυροσβέστες από πριν. Είναι επειδή έχουμε πιο έντονους καύσωνες, πολύ μεγαλύτερες περιόδους ξηρασίας και υψηλότερες μέσες θερμοκρασίες. Αυτό συμβαίνει σε ολόκληρο τον πλανήτη, γι’ αυτό και η Γροιλανδία βιώνει πυρκαγιές. Η κλιματική αλλαγή δεν ευθύνεται για τις πυρκαγιές – αυτές υπήρχαν πάντα – αλλά είναι υπεύθυνη για την αυξημένη συχνότητα και την έντασή τους. Το ξέρουμε όλοι αυτό. Είναι ένα καλά τεκμηριωμένο και ευρέως αποδεκτό γεγονός.
Γνωρίζουμε και κάτι άλλο: ότι 100 εταιρείες ορυκτών καυσίμων είναι υπεύθυνες για το 70% των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από το 1988. Οι οκτώ μεγαλύτερες (Saudi Aramco, Chevron, ExxonMobil, BP, Gazprom, Royal Dutch Shell, National Iranian Oil Co, Petroleos Mexicanos) είναι επίσης υπεύθυνες για την παραγωγή% όλων των Industrial Revolution0.
Φυσικά, η κλιματική αλλαγή οφείλεται και σε άλλους παράγοντες, όπως η παραγωγή σκυροδέματος και η κτηνοτροφία, αλλά οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι καίμε ορυκτά καύσιμα για να παράγουμε ενέργεια, να φτιάχνουμε πλαστικά και να κάνουμε όλα τα άλλα απαραίτητα πράγματα. Ο ανθρώπινος πολιτισμός χτίστηκε με ορυκτά καύσιμα και είναι, χωρίς αμφιβολία, εντελώς γαντζωμένος σε αυτά. Ωστόσο, τα τελευταία 40 περίπου χρόνια, η ανθρωπότητα άρχισε επίσης να συνειδητοποιεί ότι είναι μια συνήθεια που έχει παγκόσμιο αντίκτυπο και ότι ήδη γίνεται τεράστιο πρόβλημα.
Ακολουθούν μερικοί ακόμη αριθμοί που αξίζει να θυμόμαστε: το 60% των επιβεβαιωμένων κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου στον κόσμο πρέπει να παραμείνουν στο έδαφος. Το 90% των επιβεβαιωμένων κοιτασμάτων άνθρακα πρέπει επίσης να παραμείνουν εκεί που βρίσκονται. Εάν σταματήσουμε να αναζητούμε νέα κοιτάσματα αύριο και εκμεταλλευτούμε αυτά που ήδη γνωρίζουμε, εξάγοντας τα και καίγοντας τα, θα στείλουμε τόσο πολύ τοξικό αέριο στον αέρα που η ανθρωπότητα δεν θα μπορεί πλέον να επιβιώσει στη Γη. Το περιβάλλον θα αλλάξει τόσο γρήγορα που δεν θα είμαστε σε θέση να προσαρμοστούμε.
Καθώς μιλάμε –με τον καιρό τόσο ζεστό που σκέφτεσαι δύο φορές να βγεις έξω για ένα ταξίδι στο γωνιακό περίπτερο επειδή κάθε αναπνοή μοιάζει με πνεύμονα φωτιάς– βιώνουμε παγκόσμιες συνθήκες που δεν έχουν δει στη Γη εδώ και 15 εκατομμύρια χρόνια.
Εάν δεν επιβραδύνουμε αυτή την αλλαγή γρήγορα και δραματικά, τα επιζώντα παιδιά και τα εγγόνια μας θα παλέψουν για να μεταναστεύσουν στη Σιβηρία.
Ο τερματισμός της εξάρτησής μας από τα ορυκτά καύσιμα τώρα ή ακόμη και στο εγγύς μέλλον είναι, φυσικά, εντελώς εκτός θέματος. οι κοινωνίες θα κατέρρεαν χωρίς αυτές. Αλλά αυτό δεν πρέπει να μας εμποδίσει να τις αντικαταστήσουμε σταδιακά με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και να αφιερώσουμε όλους τους πόρους, να παρέχουμε κίνητρα και να επενδύσουμε το πολιτικό κεφάλαιο που απαιτείται για να συμβεί αυτό.
Από αυτή την άποψη, τα πάμε ελάχιστα σε παγκόσμια κλίμακα. Τα κράτη και οι οργανισμοί θέτουν θεωρητικούς, ανέφικτους στόχους για χρόνια που τελειώνουν στο 0 ή το 5, παρόλο που την ίδια στιγμή, το 6,5% του παγκόσμιου Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος πηγαίνει προς την επιδότηση πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Δεδομένης αυτής της χαοτικής κατάστασης, η αναζήτηση νέων ορυκτών καυσίμων που θα καούν – πέρα από το 60% που πρέπει να μείνουμε μόνοι αν θέλουμε να συνεχίσουμε να υπάρχει – και στα ανοιχτά του δημοφιλούς κρητικού παραθαλάσσιου χωριού Παλαιόχωρα, αψηφά τη λογική.
Αξίζει βέβαια να σημειωθεί ότι οι περισσότερες πετρελαϊκές βιομηχανίες που έκαναν έρευνες στις ελληνικές θάλασσες για πετρέλαιο και φυσικό αέριο έχουν ήδη υποκλιθεί. Η ισπανική Repsol έφυγε, και όχι μόνο από την Ελλάδα. έχει σταματήσει να πραγματοποιεί έρευνες σε 14 χώρες. Τα Ελληνικά Πετρέλαια εγκατέλειψαν δύο από τις περιοχές για τις οποίες είχε δείξει ενδιαφέρον. Αυτό δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη δεδομένου ότι η γεώτρηση για ορυκτά καύσιμα, ειδικά στα βαθιά θαλάσσια ύδατα, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Απαιτεί τεράστιες επενδύσεις που χρειάζονται τουλάχιστον μια δεκαετία για να αρχίσουν να παράγουν και πολλές δεκαετίες για να αρχίσουν να παράγουν κέρδη.
Δεδομένου ότι η ανθρωπότητα θα αρχίσει αναπόφευκτα να μειώνει την εξάρτησή της από τα ορυκτά καύσιμα τις επόμενες δεκαετίες (αν θέλει να συνεχίσει να υπάρχει, δηλαδή), τέτοιες επενδύσεις, ευτυχώς, έχουν όλο και λιγότερο νόημα.