Όταν οι ζωές χιλιάδων ανθρώπων συντομεύονται από την ανεξέλεγκτη δύναμη που ορισμένοι αποκαλούν μοίρα, ο πολιτικός χρόνος αναγκαστικά σταματά επίσης –τουλάχιστον για λίγο– μέχρι η συνήθεια και τα διάφορα ενδιαφέροντα να ξανασυνδέσουν τα διάφορα μέρη του. Στην ήδη ταραγμένη περιοχή μας, οι σεισμοί θεωρούνται συχνά ως μια τυχαία μοίρα. Αυτό συμβαίνει τώρα, με τον φονικό σεισμό που έπληξε δύο χώρες που έχουν εμπλακεί σε έναν ακήρυχτο πόλεμο: την Τουρκία και τη Συρία.

Το τραγικό μέγεθος των απωλειών ανάγκασε την τουρκική κυβέρνηση να κάνει αυτό που κάθε κυβέρνηση αναγκάζεται να κάνει σε δύσκολες συνθήκες: έκκληση στη διεθνή κοινότητα. Η ανταπόκριση ήταν άμεση και ευρεία. Πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, έχουν ήδη στείλει εξειδικευμένες ομάδες διάσωσης. Όταν οι ζωές των ανθρώπων χάνονται μαζικά και όταν υπάρχουν ελπίδες να σωθούν άλλοι παγιδευμένοι στα συντρίμμια, ακόμη και ο εθνικιστικός απομονωτισμός πρέπει να διπλώσει τα πανό του. Δυστυχώς, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει πολύ χρόνο μπροστά του για να τα ξαναθέσει.

Στις πρώτες του δηλώσεις, ο Ερντογάν περιέγραψε τον σημερινό σεισμό ως «τη μεγαλύτερη καταστροφή από τον σεισμό του Ερζιντζάν του 1939», όταν ένας σεισμός 7,9 Ρίχτερ σκότωσε 32.968 ανθρώπους. Ελπίζω τα λόγια του να αποδειχθούν αληθινά, γιατί είναι σαν να εικάζει ότι οι θάνατοι θα ξεπεράσουν τους 17.000 από τη δεύτερη μεγαλύτερη καταστροφή τότε, στις 17 Αυγούστου 1999.

Εκείνη την εποχή, η υποστήριξη της Ελλάδας συγκεντρώθηκε γρήγορα και ποικιλοτρόπως. Μόλις είκοσι μέρες αργότερα, στις 7 Σεπτεμβρίου 1999, ήταν η σειρά της Τουρκίας να σταθεί αλληλέγγυα, μετά τον σεισμό που έπληξε την Αθήνα, σκοτώνοντας 143 ανθρώπους. Η – παροδική – έστω – «σεισμική διπλωματία» αναπτύχθηκε με βάση τα αυθόρμητα λαϊκά αισθήματα, τα οποία λειτουργούσαν ως προτροπή προς την πολιτική ηγεσία των δύο χωρών.

Τον Αύγουστο του 1999, ο Ερντογάν, ο οποίος είχε υποχρεωθεί να παραιτηθεί από τη δημαρχία της Κωνσταντινούπολης, ανέκτησε τα πολιτικά του δικαιώματα. Τους είχαν στερήσει το 1998 για 10 μήνες, γιατί σε μια διαδήλωση είχε απαγγείλει στίχους του Τούρκου εθνικιστή ποιητή Ziya Gokalp: «Τα τζαμιά είναι οι στρατώνες μας, οι θόλοι τα κράνη μας, οι μιναρέδες οι ξιφολόγχες μας και οι πιστοί οι στρατιώτες μας… Τώρα, στο καθεστώς που έκτοτε επιβλήθηκε από τον Ερντογάν, οι αμφισβητούμενοι στίχοι δεν είναι πλέον φιλολογία ή λογοτεχνία αλλά σκληρή πολιτική, εγχώρια και ξένη. Ωστόσο, η αλληλεγγύη πρέπει πάντα να έχει προτεραιότητα.