Ο Μπαράν Ραμαντάν Μέσκο κρυβόταν μαζί με άλλους μετανάστες για εβδομάδες στην παραθαλάσσια πόλη Οράν της Αλγερίας, περιμένοντας την ευκαιρία να πάρει μια βάρκα στη Μεσόγειο Θάλασσα για την Ευρώπη.
Μέρες πριν ο 38χρονος Κούρδος της Συρίας ήταν να ξεκινήσει το ταξίδι, έλαβε είδηση ότι μια βάρκα λαθρέμπορου που μετέφερε μερικούς από τους φίλους του είχε βυθιστεί λίγο μετά την αναχώρηση από τις ακτές της Αλγερίας. Οι περισσότεροι επιβάτες του είχαν πνιγεί.
Ήταν σοκ, αφού πέρασε εβδομάδες για να φτάσει στην Αλγερία από τη Συρία και μετά περίμενε έναν μήνα να τον βάλει ένας λαθρέμπορος στη βάρκα.
Αλλά έχοντας ρίξει χιλιάδες δολάρια στο ταξίδι και με τη σύζυγό του και τις κόρες του 4 και 3 ετών να υπολογίζουν σε αυτόν για να εξασφαλίσει μια ζωή ασφαλή από συγκρούσεις, ο μηχανικός που έγινε πολίτης δημοσιογράφος επιβιβάστηκε σε ένα μικρό ψαροκάικο με μια ντουζίνα άλλους άνδρες και έβγαλαν μια ομαδική selfie για να τη στείλουν στις οικογένειές τους πριν βγουν εκτός σύνδεσης.
Μετά από ένα 12ωρο ολονύκτιο ταξίδι, ο Μέσκο πήγε στην Αλμερία της Ισπανίας στις 15 Οκτωβρίου και στη συνέχεια πέταξε στη Γερμανία τέσσερις ημέρες αργότερα, όπου τώρα είναι αιτών άσυλο σε έναν οικισμό μεταναστών κοντά στο Μπίλεφελντ. Εξακολουθεί να συνηθίζει στο κρύο και χρησιμοποιεί μια εφαρμογή μετάφρασης στο τηλέφωνό του για να τον βοηθήσει να κυκλοφορεί ενώ μαθαίνει γερμανικά. Είπε ότι ελπίζει ότι τα χαρτιά του θα διευθετηθούν σύντομα, ώστε η οικογένειά του να μπορέσει να τον ακολουθήσει.
Τουλάχιστον 246 μετανάστες έχουν χαθεί κατά την προσπάθειά τους να περάσουν τη δυτική Μεσόγειο στην Ευρώπη το 2022, αναφέρει ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης. Τα τελευταία χρόνια, χιλιάδες άλλοι χάθηκαν κάνοντας το επικίνδυνο θαλάσσιο ταξίδι.
Ο Μέσκο είναι μεταξύ ενός αυξανόμενου αριθμού Κούρδων της Συρίας που κάνουν το ταξίδι στην Ευρώπη σε μια ελικοειδή διαδρομή που περιλαμβάνει ταξίδια με αυτοκίνητο και αεροπλάνο σε Λίβανο, Αίγυπτο, Λιβύη, Αλγερία και, τέλος, με πλοίο στην Ισπανία. Λένε ότι επιλέγουν αυτή την κυκλική διαδρομή επειδή φοβούνται την κράτηση από τουρκικές δυνάμεις ή μαχητές που υποστηρίζονται από την Τουρκία στη Συρία, εάν προσπαθήσουν να εισέλθουν κρυφά στην Τουρκία, τον πιο άμεσο δρόμο προς την Ευρώπη.
Σύμφωνα με στοιχεία της υπηρεσίας συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης Frontex, τουλάχιστον 591 Σύροι πέρασαν τη Μεσόγειο από την Αλγερία και το Μαρόκο στην Ισπανία το 2022, έξι φορές περισσότεροι από το σύνολο του περασμένου έτους.
Ένας Κούρδος Σύριος λαθρέμπορος στην Αλγερία είπε ότι δεκάδες Κούρδοι από τη Συρία φτάνουν στην αλγερινή παράκτια πόλη Οράν κάθε εβδομάδα για το θαλάσσιο ταξίδι.
«Δεν είχα ποτέ τόσο υψηλά νούμερα στο παρελθόν», είπε ο λαθρέμπορος στο Associated Press, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας, υπό τον φόβο σύλληψης από τις αλγερινές αρχές.
Χρόνια συγκρούσεων και οικονομικών αναταραχών έχουν αφήσει το σημάδι τους στις βόρειες περιοχές της Συρίας, όπου ζουν περίπου 3 εκατομμύρια άνθρωποι υπό τον de facto έλεγχο των Κούρδων. Η περιοχή έχει γίνει στόχος μαχητών της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος, τουρκικές δυνάμεις και ομάδες της συριακής αντιπολίτευσης από τον βορειοδυτικό θύλακα της χώρας που ελέγχεται από τους αντάρτες. Η κλιματική αλλαγή και η επιδείνωση της φτώχειας προκάλεσαν ξέσπασμα χολέρας τους τελευταίους μήνες.
Όπως και ο Μέσκο, πολλοί από τους μετανάστες προέρχονται από τη συριακή πόλη Κομπάνι, η οποία έγινε πρωτοσέλιδο πριν από επτά χρόνια, όταν Κούρδοι μαχητές άντεξαν σε μια βάναυση πολιορκία από την μαχητική οργάνωση Ισλαμικό Κράτος.
Η πόλη έμεινε σε ερείπια και από τότε «δεν έχουν συμβεί πολλά» για να προσπαθήσουμε να ξαναχτίσουμε, είπε ο Τζόζεφ Ντάχερ, καθηγητής στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο στη Φλωρεντία της Ιταλίας, προσθέτοντας ότι η μεγαλύτερη αναπτυξιακή χρηματοδότηση πήγε σε πόλεις πιο ανατολικά.
Τα πρόσφατα γεγονότα στη βορειοανατολική Συρία έδωσαν στους κατοίκους της ένα επιπλέον κίνητρο να φύγουν.
Η Τουρκία ενέτεινε τις επιθέσεις σε κουρδικές περιοχές στη Συρία μετά από βομβιστική επίθεση στην Κωνσταντινούπολη τον Νοέμβριο που σκότωσε έξι ανθρώπους και τραυμάτισε άλλους 80. Η Άγκυρα κατηγορεί το παράνομο Κουρδικό Εργατικό Κόμμα και την υποστηριζόμενη από τις ΗΠΑ κουρδική πολιτοφυλακή, τη Μονάδα Προστασίας του Λαού στη Συρία. Και οι δύο αρνήθηκαν την ευθύνη.
Έκτοτε, οι τουρκικές αεροπορικές επιδρομές έχουν σφυροκοπήσει περιοχές σε όλη τη βορειοανατολική Συρία, συμπεριλαμβανομένου του Κομπάνι, πλήττοντας περαιτέρω την ήδη κονιοποιημένη υποδομή της και η Άγκυρα έχει ορκιστεί χερσαία εισβολή.
Ο Μποζάν Σαχίν, μηχανικός από το Κομπάνι, θυμήθηκε μια τουρκική αεροπορική επιδρομή τον περασμένο μήνα.
«Είδα τη μητέρα μου να τρέμει από φόβο και να κρατά την 4χρονη αδερφή μου για να την κρατήσει ήρεμη», είπε ο Shahin.
Τώρα θέλει να ενταχθεί στη ροή των Κούρδων που κατευθύνονται από τη Συρία στην Ευρώπη.
«Έχω μερικούς φίλους που βρήκαν έναν τρόπο να φτάσουν στον Λίβανο μέσω ενός λαθρέμπορου και να πάνε κάπου μέσω της Λιβύης», είπε. «Δεν είμαι εξοικειωμένος με όλες τις λεπτομέρειες, αλλά προσπαθώ να δω πώς μπορώ να κάνω αυτό το ταξίδι με ασφάλεια».
Η επιχείρηση, η οποία διαρκεί εβδομάδες και κοστίζει χιλιάδες δολάρια, διευθύνεται από ένα δίκτυο λαθρέμπορων που δωροδοκεί Σύρους στρατιώτες για να περάσουν ανθρώπους από σημεία ελέγχου όπου θα μπορούσαν να κρατηθούν για αποφυγή στρατευμάτων ή αντικυβερνητικό ακτιβισμό, και στη συνέχεια πέρα από τα πορώδη σύνορα με τον Λίβανο. είπαν οι μετανάστες και οι λαθρέμποροι.
Εκεί, οι μετανάστες συνήθως μένουν σε πολυσύχναστα διαμερίσματα στη Βηρυτό για περίπου μια εβδομάδα, ενώ περιμένουν ταχεία διαβατήρια από τη συριακή πρεσβεία μέσω μεσάζοντα ενός λαθρέμπορου.
Με διαβατήρια στα χέρια, πετάνε στην Αίγυπτο, όπου οι Σύροι μπορούν να εισέλθουν χωρίς βίζα, και μετά παίρνουν άλλη μια πτήση για τη Βεγγάζη, στην κατεστραμμένη από τον πόλεμο Λιβύη, προτού ξεκινήσουν το ταξίδι για την Αλγερία μέσω ενός άλλου δικτύου διακινητών.
«Πήγαμε με φορτηγά και τζιπ και μας πήγαν στη Λιβύη μέσω της Τρίπολης και του παραλιακού δρόμου και αλλάζαμε αυτοκίνητα κάθε 500 χιλιόμετρα περίπου», είπε ο Μέσκο.
Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους στην έρημο, έπρεπε να διασχίσουν σημεία ελέγχου που διοικούσαν το μωσαϊκό των ένοπλων ομάδων της Λιβύης.
«Μερικοί από τους φρουρούς στα σημεία ελέγχου μας αντιμετώπισαν φρικτά όταν ήξεραν ότι ήμασταν Σύροι, έπαιρναν τα χρήματα και τα τηλέφωνά μας ή μας έβαζαν να στεκόμαστε έξω στη ζέστη για ώρες», είπε.
Μια ένοπλη ομάδα απήγαγε την ομάδα των μεταναστών που έφυγαν πριν από τη δική του και ζήτησε 36.000 δολάρια για την απελευθέρωσή τους, είπε ο Μέσκο.
Όταν έφτασαν στην πόλη Οράν της Αλγερίας, ο Μέσκο ήταν ανακουφισμένος που βρήκε καταφύγιο σε ένα διαμέρισμα που διοικούσαν οι λαθρέμποροι. Ενώ περίμεναν για εβδομάδες, αυτός και οι άλλοι μετανάστες περνούσαν τον περισσότερο χρόνο τους σε εσωτερικούς χώρους.
«Δεν μπορούσαμε να κυκλοφορούμε ελεύθερα γύρω από το Οράν, επειδή οι δυνάμεις ασφαλείας έχουν τελειώσει και δεν περάσαμε νόμιμα στη χώρα», είπε ο Μέσκο. «Υπήρχαν επίσης συμμορίες στην πόλη ή ακόμα και στην ακτή που προσπαθούσαν να κλέψουν μετανάστες και να τους πάρουν τα χρήματά τους».
Ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατηγόρησαν τις αλγερινές αρχές ότι συλλαμβάνουν μετανάστες και, σε ορισμένες περιπτώσεις, τους απελαύνουν πέρα από τα χερσαία σύνορα. Σύμφωνα με την υπηρεσία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, η Αλγερία απέλασε περισσότερους από 13.000 μετανάστες στον γειτονικό Νίγηρα στα νότια του το πρώτο εξάμηνο του 2021.
Παρά την ανακούφισή του που έφτασε με ασφάλεια στη Γερμανία με την ευκαιρία να φέρει τη γυναίκα του και τα κορίτσια του εκεί, ο Μέσκο νιώθει τύψεις που έφυγε από το Κομπάνι.
«Ήμουν πάντα αντίθετος στην ιδέα της μετανάστευσης ή ακόμη και της εκτόπισης», είπε. «Όποτε έπρεπε να μετακομίσουμε σε άλλη περιοχή λόγω του πολέμου, επιστρέφαμε στο Κομπάνι μόλις μπορούσαμε».
Ο Μέσκο ξοδεύει μεγάλο μέρος του χρόνου του σε συνεντεύξεις για το άσυλο και σε δικαστικές ακροάσεις, αλλά λέει ότι είναι σε καλή διάθεση γνωρίζοντας ότι έχει ξεκινήσει μια διαδικασία που ονειρευόταν μόλις πριν από μήνες. Ελπίζει να του χορηγηθεί σύντομα το καθεστώς ασύλου, ώστε η γυναίκα και οι κόρες του να μπορέσουν να επανενωθούν μαζί του στην Ευρώπη.
«Η Συρία έχει γίνει επίκεντρο πολέμου, διαφθοράς και τρομοκρατίας», είπε. «Ζήσαμε έτσι για 10 χρόνια και δεν θέλω τα παιδιά μου να ζήσουν αυτές τις εμπειρίες και να δουν όλες τις φρικαλεότητες».