Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει αναζωογονήσει το ΝΑΤΟ. Η πιο επιτυχημένη στρατιωτική συμμαχία στην ιστορία των διεθνών σχέσεων βρίσκεται σε διαδικασία περαιτέρω αποτροπής της επιθετικότητας της Ρωσίας και ενίσχυσης της αμυντικής της στάσης. Επίσης, αναζητά πρακτικούς τρόπους διαχείρισης της κινεζικής πρόκλησης που έχει εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια. Το στρατηγικό δόγμα του 2022 και το ανακοινωθέν της συνόδου κορυφής του Βίλνιους του 2023 περιγράφουν τις νέες πολιτικές.
Ενώ οι προτεραιότητες του ΝΑΤΟ είναι σαφείς, η λεγόμενη προσέγγιση 360 μοιρών έχει καταστεί επιτακτική για να διασφαλιστεί ότι καμία περιοχή δεν θα μείνει πίσω. Η φυσική έμφαση που δίνεται στην ανατολική πλευρά και στον Ινδο-Ειρηνικό δημιουργεί ορισμένες ανησυχίες σχετικά με την ικανότητα της Συμμαχίας να ενεργεί ταυτόχρονα σε όλα τα μέτωπα, συμπεριλαμβανομένης μιας περιοχής ιδιαίτερης σημασίας για την Ελλάδα: της Μεσογείου. Σε εκπληκτική αντίθεση με ορισμένα σχόλια που έγιναν στον δημόσιο διάλογο για την υποτιθέμενη αδιαφορία των ΗΠΑ προς τη Μεσόγειο λόγω της στροφής τους στην Ασία και τον πόλεμο στην Ουκρανία, η υπερδύναμη δεν έχει εγκαταλείψει τη λεκάνη. Ασκεί ηγεσία για την πρόληψη κρίσεων και μεσολαβεί διπλωματικά μεταξύ των χωρών για την επίλυση των διαφορών τους. Έτσι υπογράφηκε η θαλάσσια συμφωνία Ισραήλ-Λιβάνου του Οκτωβρίου 2022.
Στο ίδιο πνεύμα, οι ΗΠΑ επιδιώκουν να ενισχύσουν τη συνοχή του ΝΑΤΟ στη νότια πλευρά φέρνοντας την Ελλάδα και την Τουρκία πιο κοντά. Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συναντήθηκαν στο Βίλνιους και συμφώνησαν να επανεκκινήσουν τη διμερή συνεργασία στο υψηλότερο επίπεδο. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι θα λυθούν διαχρονικά προβλήματα. Το πιο σημαντικό είναι ότι η Τουρκία εξακολουθεί να πιστεύει στην εξαιρετικότητά της στη διεθνή σφαίρα, ενώ δεν απέχει να απειλεί τόσο την Ελλάδα όσο και την Κυπριακή Δημοκρατία.
Η Ελλάδα, αυτή τη στιγμή πολύ πιο ισχυρή στρατιωτικά σε σύγκριση με τα χρόνια της οικονομικής κρίσης, ενδιαφέρεται να συμμετάσχει σε ειλικρινή διάλογο με την Τουρκία για την οριοθέτηση των υφαλοκρηπίδων στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Είναι ομοίως αποφασισμένη να προωθήσει τις πολιτικές του ΝΑΤΟ στη λεκάνη, όχι μόνο επεκτείνοντας την αμυντική της συνεργασία με τις ΗΠΑ, αλλά και ενισχύοντας τους δεσμούς με άλλους βασικούς παράγοντες, όπως η Γαλλία και η Ιταλία, καθώς και με κράτη μη μέλη του ΝΑΤΟ όπως το Ισραήλ.
Η μπάλα είναι πλέον στο γήπεδο της Τουρκίας. Η ορθολογική συμπεριφορά από την πλευρά της θα εξυπηρετήσει τους στόχους της Συμμαχίας και θα επαναφέρει τη σχέση της με τη Δύση σε κάποιο είδος κανονικότητας. Η Ελλάδα αναμένει από την Τουρκία να επιδείξει πρακτικά σημάδια σχέσεων καλής γειτονίας σε μια περιοχή όπου οι αποσταθεροποιητικές τακτικές βλάπτουν πρωτίστως το ΝΑΤΟ.
Ο Δρ Γιώργος Ν. Τζογόπουλος είναι ανώτερος συνεργάτης στο Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) και στο Κέντρο Begin Sadat και λέκτορας στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο της Νίκαιας.