Πριν από λίγες μέρες, επισκέφτηκα το Κίεβο, την τρίτη επίσκεψή μου στην Ουκρανία μετά τη ρωσική εισβολή. Είχα ήδη επισκεφθεί την Οδησσό, όπου επωάστηκε η Ελληνική Επανάσταση, δύο φορές. Στο Κίεβο, δίπλα στον σιδηροδρομικό σταθμό, συναντήσαμε κτίρια που καταστράφηκαν την προηγούμενη μέρα από ιρανικά drones. Κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει ένα τέτοιο θέαμα σε μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα το 2022. Η συνάντηση στο υπουργείο Εξωτερικών της Ουκρανίας, επίσης, δεν γλίτωσε από τις έκτακτες συνθήκες που επικρατούν στη χώρα. Έπρεπε να κατεβούμε στο καταφύγιο αεροπορικής επιδρομής όταν χτύπησε ο συναγερμός και συνεχίσαμε τις συνομιλίες μας εκεί.

Ήταν η πρώτη φορά στην ιστορία της Ελλάδας που υπογράφηκε μνημόνιο συνεργασίας σε καταφύγιο αεροπορικής επιδρομής κατά τη διάρκεια βομβαρδισμού. Ζήσαμε πρωτόγνωρες στιγμές λίγο αργότερα, όταν περπατώντας στους δρόμους με τον Ουκρανό ομόλογό μου (Dmytro Kuleba) είδα μια κοινωνία που προσπαθεί να προσκολληθεί στην κανονικότητα σε καιρό πολέμου. Η επίσκεψη προσέφερε πολλαπλά μηνύματα σε πολλούς.

Πρώτον, εκπροσώπησα την Ευρωπαϊκή Ένωση, παρέχοντας πραγματική υποστήριξη σε μια ουκρανική κοινωνία που προσπαθεί να επιβιώσει σε μια εποχή που άλλοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ακύρωναν τις επισκέψεις τους. Δείχνοντας ότι δεν υποκύπτουμε στον φόβο. Και επιδεικνύοντας τις αξίες που ομολογούμε οι ευρωπαϊκές κοινωνίες: σεβασμός στο διεθνές δίκαιο και την ελευθερία των λαών να αποφασίζουν οι ίδιοι για το παρόν και το μέλλον των χωρών τους. Η απόλυτη και αταλάντευτη θέση μας για την υπεράσπιση της ακεραιότητας των εθνικών συνόρων, όπως αυτά έχουν διαμορφωθεί μέσω διεθνών συμφωνιών και συνθηκών. Έχοντας σχηματίσει άποψη για τα γεγονότα επί τόπου και όχι παρακολουθώντας τα στην τηλεόραση, μια παρέμβαση στο Συμβούλιο (ΕΕ) (των Υπουργών Εξωτερικών) έχει μεγαλύτερη βαρύτητα.

Δεύτερον, υπάρχει μια σημαντική ελληνική κοινότητα που ζει στην Ουκρανία και υποφέρει. Είναι πολύ σημαντικό να δείξουμε την παρουσία της Ελληνικής Δημοκρατίας στο έδαφος και να εκφράσουμε, με πράξεις, το ενδιαφέρον μας για την ευημερία αυτής της κοινότητας και τις ανησυχίες μας για το παρόν και το μέλλον της. Συνάντησα τον πρύτανη του Κρατικού Πανεπιστημίου της Μαριούπολης, καθηγητή ελληνικών σπουδών, κάτω από συνθήκες που δεν θα μπορούσαν να είναι πιο διαφορετικές από αυτές της τελευταίας μας συνάντησης, πριν από δέκα μήνες, στην ίδια τη Μαριούπολη, μια πόλη που δεν υπάρχει πια. Εξέφρασα την ετοιμότητα της Ελλάδας να υποστηρίξει την προώθηση του ελληνικού πολιτισμού και την κατάκτηση της ελληνικής γλώσσας και τη διάσωση αυτής της μοναδικής κοινότητας. Επιτρέψτε μου επίσης να σημειώσω ότι ο Πρόεδρος Zelenskyy με ευχαρίστησε για την υποστήριξη της Ελλάδας στην προσπάθεια να συμπεριληφθεί το ιστορικό κέντρο της Οδησσού στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Το ελληνικό στοιχείο υπάρχει εδώ και αιώνες στην Ουκρανία. Έχει υποστεί πόλεμο και διώξεις. Δεν ξεριζώθηκε όμως. Και είναι καθήκον μας να το προστατεύσουμε όσο καλύτερα μπορούμε.

Τρίτον, το βομβαρδισμένο Κίεβο είναι κατά κάποιο τρόπο το τέλειο μέρος για να ενημερώσει την παγκόσμια κοινότητα τι αντιμετωπίζουμε εμείς οι Έλληνες. Στις συνομιλίες μου με τον συνάδελφό μου Υπουργό Εξωτερικών και Πρόεδρο Ζελένσκι, συνειδητοποίησα ακόμη περισσότερο την κοινότητα των προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε. Και οι δύο χώρες αντιμετωπίζουν μεγάλους, επιθετικούς γείτονες στα ανατολικά τους σύνορα. Και οι δύο γείτονες ισχυρίζονται ότι τα εδάφη μας λανθασμένα διεκδικήθηκαν από παλαιότερες αυτοκρατορίες, τη Ρωσική και την Οθωμανική. Για τους ανατολικούς γείτονες της Ελλάδας και της Ουκρανίας, τα σύνορα δεν υπάρχουν, είναι τεχνητά και, ως εκ τούτου, αμφισβητούνται ανοιχτά. Και η Ελλάδα και η Ουκρανία υποτίθεται ότι ελέγχουν εδάφη που δεν είναι δικά μας: την Κριμαία, το Ντονμπάς, τα νησιά του Αιγαίου. Στην καλύτερη περίπτωση, οι χώρες μας πρέπει να ασκήσουν περιορισμένη κυριαρχία σε αυτά τα εδάφη αποστρατικοποιώντας τα. Σύμφωνα με αυτή τη ρεβιζιονιστική αφήγηση, οι χώρες μας παραβιάζουν τα δικαιώματα των «εθνικών» μειονοτήτων.

Οι απειλές εισβολής, οι οποίες, στην περίπτωση της Ουκρανίας, δεν παρέμειναν απλές απειλές, συνδυάζονται με υβριδικό πόλεμο χρησιμοποιώντας όλα τα μέσα, όπως η εξόπλιση της μετανάστευσης και η διακοπή των ροών ενέργειας. Ο πόλεμος προπαγάνδας και οι προσωπικές επιθέσεις κατά της ηγεσίας των χωρών μας αποτελούν επίσης μέρος αυτού του υβριδικού πολέμου.

Η Τουρκία έχει υιοθετήσει πλήρως τις μεθόδους της Ρωσίας. Προειδοποιεί ξεκάθαρα: «να είστε προσεκτικοί, αν δεν θέλετε να γίνετε μια άλλη Ουκρανία». Σε αυτήν την άνευ προηγουμένου πρόκληση που αντιμετωπίζουμε, απαντάμε: επισημαίνοντας την τουρκική επιθετικότητα προς συμμάχους και εταίρους. οικοδομώντας και ενισχύοντας τις συμμαχίες μας με τους Ευρωπαίους εταίρους μας, τις Ηνωμένες Πολιτείες, τις χώρες της άμεσης γειτονιάς μας καθώς και με αναδυόμενες δυνάμεις που μοιράζονται τις ίδιες αξίες όπως η Ινδία και η Ιαπωνία, με σεβασμό πάντα στις βασικές αρχές του διεθνούς δικαίου και του ευρωπαϊκού κεκτημένου, κοινά δικαιώματα και υποχρεώσεις που δεσμεύει όλα τα μέλη της ΕΕ. Εκφράζουμε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε στην Αθήνα, τις Βρυξέλλες, την Ουάσιγκτον και αλλού. αλλά η φωνή μας παίρνει μια πρόσθετη επείγουσα ανάγκη και βαρύτητα όταν μιλάμε από ένα καταφύγιο αεροπορικής επιδρομής στο Κίεβο.

Από το Κίεβο, μεταφέραμε ένα μήνυμα που είναι δύσκολο να αγνοηθεί. Αυτό ήταν που εξόργισε την Τουρκία. Το μήνυμα είναι απλό: αν δεν σταματήσουν, οι ενέργειες κατά της Ουκρανίας θα βρουν πρόθυμους μιμητές. Η πιο συγκινητική στιγμή για μένα ήταν όταν ο Ουκρανός συνάδελφός μου επανέλαβε μπροστά στην κάμερα τη συγκεντρωτική κραυγή του Ελληνικού Πολέμου της Ανεξαρτησίας: «ελευθερία ή θάνατος».

Η επίσκεψη αυτή εκπλήρωσε τους στόχους της. Η Ουκρανία εξέφρασε την ευγνωμοσύνη της για την παρουσία μας στο Κίεβο. Όχι τυχαία, οι συνάδελφοί μου από χώρες όπως η Γερμανία και η Λιθουανία, τους οποίους γνώρισα πρόσφατα, ήταν πολύ κατανοητοί και υποστήριξαν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε.

Η Ελλάδα δεν χάνει ποτέ ευκαιρία να αποδείξει ότι είναι πυλώνας ασφάλειας και σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή της, ενώ το κύρος και η αξιοπιστία της διευρύνονται παγκοσμίως.

Ο Νίκος Δένδιας είναι υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας.