Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο στις συνομιλίες για τη μετανάστευση, επισφραγίζοντας συμφωνία για ένα σχέδιο κατανομής της ευθύνης για τους μετανάστες που εισέρχονται στην Ευρώπη χωρίς άδεια, τη ρίζα μιας από τις πιο μακροχρόνιες πολιτικές κρίσεις του μπλοκ, δήλωσαν αξιωματούχοι αργά την Πέμπτη.
Μετά από μια κουραστική μέρα διαπραγματεύσεων στο Λουξεμβούργο, οι υπουργοί Εσωτερικών της ΕΕ ενέκριναν μια συμφωνία που εξισορροπεί την υποχρέωση των χωρών όπου φθάνουν οι περισσότεροι μετανάστες να τους υποβάλλουν σε επεξεργασία και να τους καταθέτουν έναντι της απαίτησης άλλων μελών να παρέχουν στήριξη, είτε οικονομική είτε φιλοξενώντας πρόσφυγες.
Το σύμφωνο θα διαμορφώσει τη διαπραγματευτική στάση των 27 χωρών της ΕΕ στις συνομιλίες με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο έχει διαφορετική άποψη για την αλληλεγγύη – αυτή που απαιτεί από τις χώρες να καταρτίσουν λεπτομερή «ετήσια σχέδια υποστήριξης μεταναστών» για να βοηθήσουν τα κράτη μέλη πρώτης γραμμής και την υποχρεωτική μετεγκατάσταση των προσφύγων.
Πράγματι, λαμβάνοντας υπόψη τις αποκλίνουσες θέσεις, είναι πιθανό η συμφωνία να διαλυθεί κατά τη διάρκεια αυτών των διαπραγματεύσεων.
Η υπουργός Μετανάστευσης της Σουηδίας Maria Malmer Stenergard, η χώρα της οποίας ασκεί επί του παρόντος την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ και μεσολάβησε στη συμφωνία, περιέγραψε τη συμφωνία ως «ιστορικό βήμα και μεγάλη επιτυχία», αλλά εξέφρασε την έκπληξή της που ξεπεράστηκαν οι μακροχρόνιες διχασμοί.
«Για να είμαι ειλικρινής, δεν πίστευα ότι θα καθόμουν εδώ λέγοντας αυτό, αλλά εδώ είμαστε», είπε στους δημοσιογράφους. Είπε ότι το περιεχόμενο της συμφωνίας αποτελεί «τους κύριους πυλώνες της μεταρρύθμισης του συστήματος ασύλου της ΕΕ και είναι το κλειδί για μια καλή ισορροπία μεταξύ ευθύνης και αλληλεγγύης».
Το σύστημα ασύλου της Ευρώπης κατέρρευσε πριν από οκτώ χρόνια, αφού πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι εισήλθαν – οι περισσότεροι από τους οποίους διέφυγαν από τη σύγκρουση στη Συρία – και κατέκλυσαν τις δυνατότητες υποδοχής στην Ελλάδα και την Ιταλία, πυροδοτώντας μια από τις μεγαλύτερες πολιτικές κρίσεις της ΕΕ.
Τα 27 έθνη της ΕΕ διαφωνούν έκτοτε σχετικά με το ποιες χώρες θα πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη για τους ανθρώπους που φτάνουν χωρίς εξουσιοδότηση και εάν τα άλλα μέλη θα πρέπει να υποχρεωθούν να τους βοηθήσουν να αντιμετωπίσουν.
Δεν ενέκριναν όλες οι χώρες το σχέδιο την Πέμπτη, αλλά χρειαζόταν μόνο μια «ειδική πλειοψηφία» υποστήριξης – δηλαδή περίπου τα δύο τρίτα των χωρών μελών που αντιπροσωπεύουν περίπου τα δύο τρίτα του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ περίπου 450 εκατομμυρίων ανθρώπων.
Η Τσεχική Δημοκρατία ζήτησε να μείνει εκτός της «ρήτρας αλληλεγγύης» των μεταναστών λόγω του αριθμού των προσφύγων που ήδη φιλοξενεί από την Ουκρανία. Η Μάλτα απείχε, αλλά οι αντιρρήσεις της Ιταλίας και της Ελλάδας – αυτές που επλήγησαν περισσότερο στο παρελθόν – ξεπεράστηκαν σε έναν πρόσφατο γύρο συνομιλιών.
Η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων Ίλβα Γιόχανσον δήλωσε ότι είναι αισιόδοξη για τις διαπραγματεύσεις με το κοινοβούλιο, παρά την επιμονή της συνέλευσης για υποχρεωτική μετεγκατάσταση.
«Έχουμε ακόμη κάποια βήματα να κάνουμε μέχρι να το ολοκληρώσουμε πλήρως, αλλά νομίζω ότι είναι σαφές ότι έχουμε κάνει τεράστια πρόοδο όσον αφορά την οικοδόμηση εμπιστοσύνης», είπε στους δημοσιογράφους.
Ο Stenergard είπε ότι η πρόταση της Σουηδίας για ένα σύστημα βάσει του οποίου οι χώρες που δεν θέλουν να δεχτούν μετανάστες θα μπορούσαν να πληρώσουν χρήματα αντ’ αυτού εγκρίθηκε. Θα ανερχόταν σε 20.000 ευρώ (21.400 $) ανά μετανάστη.
Οι νομοθέτες της ΕΕ έχουν προειδοποιήσει ότι είναι η τελευταία ευκαιρία να λυθεί το αίνιγμα πριν από τις πανευρωπαϊκές εκλογές μέσα σε ένα χρόνο, όταν η μετανάστευση είναι πιθανό να αποτελέσει και πάλι ένα καυτό ζήτημα και η πίεση θα αυξηθεί καθώς πλησιάζουν οι κάλπες του επόμενου Ιουνίου.
«Αν χάσουμε αυτή την ευκαιρία να το διορθώσουμε, δεν νομίζω ότι θα έχουμε άλλη», δήλωσε τον Απρίλιο ο Ισπανός σοσιαλιστής νομοθέτης Χουάν Φερνάντο Λόπες Αγκιλάρ, ηγέτης στη μεταναστευτική πολιτική. «Το είδος ενός μηνύματος θα ήταν: «Ε, ακούστε, δεν πρόκειται να συμβεί. ΟΧΙ αυτη τη φορα. Πάντα.’