Η εξωτερική πολιτική συνοψίζει τη βούληση, την αποφασιστικότητα και την επιρροή ενός κράτους στη διεθνή σφαίρα. Οι πολιτικοί έχουν την ικανότητα να λαμβάνουν αποφάσεις και οι διπλωμάτες έχουν το προνόμιο να ανοίγουν το δρόμο προς αυτές τις αποφάσεις. Όσο σημαντικό κι αν είναι, το έργο των διπλωματών δεν τραβάει την προσοχή του κοινού. Η ευθύνη τους είναι να εκπληρώσουν λεπτές αποστολές χωρίς κοινό να παρακολουθεί. Φυσικά, η πείρα τους είναι εποικοδομητική όταν μπορεί να μοιραστεί, πιθανότατα μετά τη συνταξιοδότησή τους.
Αυτό συμβαίνει με το νέο βιβλίο του Πρέσβη (ad hon.) Γιώργου Γεννηματά, ο οποίος υπηρέτησε σε πολλές διπλωματικές θέσεις για μια περίοδο 40 ετών, μεταξύ άλλων ως γενικός γραμματέας στο Υπουργείο Εξωτερικών και στην Προεδρία της Ελλάδας. Έχοντας επιλέξει τον τίτλο «Η ιστορία μπορεί να γραφτεί και με δανεικό στυλό», ο Γεννηματάς αφηγείται ιστορίες από την καριέρα του σε διαφορετικές πόλεις και σε διαφορετικά στάδια. Οι προσωπικές αναμνήσεις συνοδεύονται από βαθιά γνώση του χώρου. Αυτή η σύνθεση βοηθά τους αναγνώστες να κατανοήσουν περίπλοκες υποθέσεις με τρόπο ευανάγνωστο και ευχάριστο.
Οι διπλωμάτες οφείλουν να επιλύουν τεχνικά και γραφειοκρατικά ζητήματα με την ίδια αποτελεσματικότητα που χειρίζονται θέματα εθνικού συμφέροντος. Ο Γεννηματάς εξηγεί πώς θα μπορούσε να επιτευχθεί αυτή η ισορροπία δίνοντας παραδείγματα. Σε μια από τις νυχτερινές του βάρδιες το 1972, πήρε την πρωτοβουλία να δώσει άδεια πτήσης σε γαλλικό μαχητικό υπό αυστηρή πίεση χρόνου. Παράλληλα, σε μια συνάντηση στην Άγκυρα το 2006 που διοργάνωσε ο τότε πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, προς τιμήν των Ευρωπαίων πρεσβευτών, δεν δίστασε να ξεκαθαρίσει την ελευθερία της θρησκείας, όταν αναφέρθηκε στους υπάρχοντες περιορισμούς που ισχύουν για την εκλογή του Οικουμενικού Πατριάρχη.
Από το πρίσμα των διεθνών σχέσεων, η αφήγηση του Γεννηματά παρέχει πληροφορίες για τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, της Μέσης Ανατολής και της Τουρκίας. Αλλά τα διπλωματικά μαθήματα ξεπερνούν αυτό. Ο Γεννηματάς θίγει αγκάθια όπως το τουρκικό casus belli του 1995, καθώς και το συχνό «αθώο» πέρασμα τουρκικών πλοίων στα χωρικά ύδατα της Ελλάδας και δίνει καλά τεκμηριωμένες απαντήσεις για νομικό και πολιτικό δρόμο προς τα εμπρός. Επίσης, αναλύει πτυχές της στρατηγικής της Ελλάδας να γίνει μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ το 2005-06, μια συζήτηση που είναι σχετική προς το συμφέρον της χώρας να κερδίσει ξανά αυτή την έδρα 20 χρόνια μετά.
Τέλος, ο Γεννηματάς παρουσιάζει την άποψή του για το πώς οι εθνικές θέσεις της Ελλάδας θα μπορούσαν να προωθηθούν καλύτερα στη διεθνή σκηνή. Διαφωνεί με τη χρήση λημάτων με έντονο ήχο και στερεότυπες εκφράσεις. Αντίθετα, επιλέγει τη διατύπωση συνεκτικών και ουσιαστικών διαβημάτων που είναι πιθανό να είναι πειστικά. Αυτό το επιχείρημα βρίσκει σήμερα απήχηση όχι μόνο στις διπλωματικές πρακτικές της Ελλάδας αλλά και στις τακτικές δημόσιας επικοινωνίας της.
Ο Δρ Γιώργος Ν. Τζογόπουλος είναι λέκτορας στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο της Νίκαιας (CIFE) και ανώτερος συνεργάτης στο Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) και στο Κέντρο Στρατηγικών Μελετών Begin Sadat στο Ισραήλ.