Ένας πρώην υπουργός Εξωτερικών που έκανε εκστρατεία ως ενωτικός, χωρίς περιορισμούς από απαρχαιωμένες ιδεολογικές και κομματικές γραμμές, θα αντιμετωπίσει έναν βετεράνο διπλωμάτη με ευρεία απήχηση στους ψηφοφόρους στον δεύτερο γύρο της Κυριακής για την προεδρία της εθνικά διχασμένης Κύπρου.
Όπως έδειχναν σταθερά οι δημοσκοπήσεις ενόψει του πρώτου γύρου της 5ης Φεβρουαρίου, ο πρώην υπουργός Νίκος Χριστοδουλίδης, 49 ετών, βρέθηκε πρώτος με 32% των ψήφων.
Ο Ανδρέας Μαυρογιάννης, 66 ετών, κατέκτησε τη δεύτερη θέση με εκπληκτικά ισχυρό 29,6%, περίπου 3,5 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον Αβέρωφ Νεοφύτου, αρχηγό του μεγαλύτερου κόμματος της χώρας, της Δημοκρατικής Συσπείρωσης (ΔΗΣΥ).
Η αποτυχία του Νεοφύτου, 66, να φτάσει στον δεύτερο γύρο σόκαρε τους υποστηρικτές του, έθεσε το μέλλον του ως επικεφαλής του ΔΗΣΥ σε αμφισβήτηση και απείλησε με βαθύ ρήγμα στο κεντροδεξιό κόμμα.
Επί μακρόν μέλος του ΔΗΣΥ, ο Χριστοδουλίδης έχει χαρακτηριστεί ως «απόστολος» για την απόφασή του να διεκδικήσει τον Νεοφύτου για την προεδρία, με πολλά στελέχη του κόμματος να δεσμεύονται να μην τον ψηφίσουν ποτέ.
Αντίθετα, η υποστήριξη του Μαυρογιάννη από τον αντίπαλο του ΔΗΣΥ, το κομμουνιστικών ριζών κόμμα ΑΚΕΛ, έχει απωθήσει πολλούς πιστούς του κόμματος που φοβούνται ότι θα δώσει στο ΑΚΕΛ μια βάση στην κυβέρνηση.
Τόσο ο Χριστοδουλίδης όσο και ο Μαυρογιάννης συναντήθηκαν με τον Νεοφύτου για να ζητήσουν την επίσημη υποστήριξη του ΔΗΣΥ στον δεύτερο γύρο, ελπίζοντας να συγκεντρώσουν μια τεράστια δεξαμενή ψήφων. Όμως, μετά από μια ταραχώδη συνεδρίαση της εκτελεστικής επιτροπής την Τρίτη, ο ΔΗΣΥ αποφάσισε να μην υποστηρίξει επισήμως κανέναν από τους δύο υποψηφίους, λέγοντας στα μέλη να ψηφίσουν όπως τους βολεύει.
Το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου ήταν ένα τσουχτερό πλήγμα για τον ΔΗΣΥ, ο οποίος ουσιαστικά σχημάτισε την κυβέρνηση μέσα από τη δεκαετή θητεία του απερχόμενου προέδρου και πρώην αρχηγού του ΔΗΣΥ Νίκου Αναστασιάδη.
Ο νέος πρόεδρος θα αντιμετωπίσει τη σκληρή πρόκληση να προσπαθήσει να αναβιώσει τις αδιέξοδες ειρηνευτικές συνομιλίες με τους αποσχισμένους Τουρκοκύπριους, οι οποίοι διακήρυξαν την ανεξαρτησία τους σχεδόν μια δεκαετία μετά την τουρκική εισβολή του 1974 που ακολούθησε πραξικόπημα με στόχο την ένωση με την Ελλάδα. Η επανένωση έχει μπερδέψει τους πολιτικούς για σχεδόν μισό αιώνα διαπραγματεύσεων, παρά την πρόοδο στη μορφή μιας συνολικής συμφωνίας.
Η κατάσταση έχει γίνει πολύ πιο περίπλοκη μετά την κατάρρευση των συνομιλιών το 2017 σε ένα ελβετικό θέρετρο που πολλοί πίστευαν ότι είχαν φτάσει δελεαστικά κοντά σε μια σημαντική ανακάλυψη. Η Τουρκία – η μόνη χώρα που αναγνώρισε την ανεξαρτησία της μειονότητας των Τουρκοκυπρίων – έκτοτε γύρισε την πλάτη της σε μια συμφωνία που υποστηρίζεται από τα Ηνωμένα Έθνη για μια ομοσπονδιακή Κύπρο. Αντιθέτως, υποστηρίζει μια συμφωνία δύο κρατών, την οποία τα Ηνωμένα Έθνη, η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι ΗΠΑ και άλλες χώρες έχουν απορρίψει.
Τόσο ο Χριστοδουλίδης όσο και ο Μαυρογιάννης υπήρξαν βασικοί εμπιστευτικοί παράγοντες κατά τις αποτυχημένες συνομιλίες του 2017, ως κυβερνητικός εκπρόσωπος και επικεφαλής διαπραγματευτής, αντίστοιχα. Και οι δύο κατηγόρησαν την επιμονή της Τουρκίας να διατηρήσει μια μόνιμη παρουσία στρατευμάτων και τα δικαιώματα στρατιωτικής επέμβασης σε μια επανενωμένη Κύπρο ως τον κύριο λόγο για την αποσύνθεση των διαπραγματεύσεων.
Ο Χριστοδουλίδης είπε ότι τραβάει τη γραμμή σε αυτά τα δύο τουρκικά αιτήματα, ενώ ο Μαυρογιάννης έχει αμβλύνει τη στάση του για να προσελκύσει αριστερούς ψηφοφόρους που πιστεύουν ότι θα μπορούσαν να είχαν γίνει περισσότερα για να επιτευχθεί συμφωνία στην Ελβετία.
Και οι δύο υποψήφιοι έχουν επίσης υποστηρίξει αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο το δίχτυ κοινωνικής ασφάλισης της χώρας, εν μέσω έντονης δημόσιας ανησυχίας για την εκτίναξη του πληθωρισμού.
Ο Μαυρογιάννης απέκρουσε τις υποδείξεις ότι θα διαμόρφωσε τις οικονομικές πολιτικές σύμφωνα με τις οδηγίες του κύριου υποστηρικτή του, του κομμουνιστικού ριζικού ΑΚΕΛ, το οποίο κατηγορείται για τις άσκοπες δαπάνες που έφεραν την Κύπρο στο χείλος της χρεοκοπίας πριν από μια δεκαετία κατά την προεδρία του πρώτου. ο αείμνηστος αρχηγός Δημήτρης Χριστόφιας.
Η εκ νέου εστίαση της προσοχής στα κοιτάσματα φυσικού αερίου που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα στα ανοιχτά της νότιας ακτής της Κύπρου, καθώς η Ευρώπη παλεύει με μια ενεργειακή κρίση, έχει πρωταγωνιστήσει στην εκστρατεία. Η αξιοποίηση αυτού του ενεργειακού δυναμικού για την προώθηση της ειρηνευτικής διαδικασίας παίζει εδώ και χρόνια. Ο Μαυρογιάννης έχει επικαλεστεί τη δυνατότητα να προμηθεύσει μέρος αυτού του φυσικού αερίου στους Τουρκοκύπριους και την Τουρκία για να αναζωπυρωθούν οι ειρηνευτικές συνομιλίες.
Η ανησυχία για τη μετανάστευση προκάλεσε δεσμεύσεις και από τους δύο υποψηφίους να επισπεύσουν τις αιτήσεις ασύλου και να περιορίσουν τη ροή των μεταναστών που φτάνουν στο βορρά, διασχίζουν μια ζώνη ασφαλείας που ελέγχεται από τον ΟΗΕ και αναζητούν άσυλο στον πλουσιότερο νότο της ΕΕ. Η Μικροσκοπική Κύπρος είναι μεταξύ των κορυφαίων χωρών της ΕΕ κατά κεφαλήν σε αιτήσεις ασύλου.