Γιατί το Ηνωμένο Βασίλειο, μια χώρα με παραδόσεις και στέρεους θεσμούς, δεν μπορεί να βγάλει σοβαρό πρωθυπουργό; Γιατί στις Ηνωμένες Πολιτείες οι Δημοκρατικοί κατέφυγαν σε έναν ηλικιωμένο πολιτικό για να νικήσουν τον Ντόναλντ Τραμπ, ενώ οι Ρεπουμπλικάνοι επίσης δεν μπορούν να βρουν κατάλληλους ηγέτες; Και, για να γενικεύσουμε το ερώτημα, γιατί η πολιτική δεν προσελκύει πλέον τα καλύτερα μυαλά και ταλέντα παγκοσμίως;
Η αλήθεια είναι ότι δεν ήταν πάντα έτσι. Τα πράγματα φαίνεται να έχουν αλλάξει δραματικά τα τελευταία 10-20 χρόνια. Πολλοί ταλαντούχοι και δημιουργικοί άνθρωποι, είτε αυτοδημιούργητοι είτε όχι, προτιμούν τον ιδιωτικό τομέα ή την κοινωνία των πολιτών από την πολιτική. Όταν τους ρωτάς γιατί, απαντούν πρώτα από όλα ότι «δεν θα το έκανα αυτό στην οικογένειά μου». Τους τρομάζει η κρεατομηχανή στην οποία σπρώχνονται οι πολιτικοί και οι οικογένειές τους, και αυτό ισχύει παντού, σε όλο τον κόσμο.
Δεν υπάρχει ιδιωτικότητα στην εποχή των social media. Το μπλέντερ της τοξικότητας λειτουργεί υπερωρίες και δεν κάνει διακρίσεις: Καταπίνει αριστερούς, κεντρώους, δεξιούς και ό,τι άλλο έρθει στο στόχαστρό του. Είναι κάτι ανυπόφορο, που έχει τεράστιο κόστος. Αναρωτιέται κανείς αν ακόμη και ηγέτες όπως ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Καραμανλής, που καυχιόταν ότι αντέχει τα πάντα, άντεχαν.
Αλλά και η πολιτική έχει γίνει μια πολύ ακριβή επιχείρηση στη Δύση. Στις ΗΠΑ εκτιμάται ότι μια επιτυχημένη προεδρική εκστρατεία απαιτεί να συγκεντρώσει κανείς ένα δισεκατομμύριο δολάρια, κάτι που είναι δύσκολο, δυσάρεστο και αποθαρρυντικό για τους νέους παίκτες. Αλλά υπάρχει κάτι άλλο που είναι νέο στην εικόνα: Οι πολιτικοί στο ανώτατο επίπεδο είχαν πάντα ένα δίχτυ ασφαλείας. Είχαν εργασιακή ασφάλεια. Πρώτα από όλα, ήταν σχεδόν βέβαιο ότι θα μπορούσαν να παραμείνουν στο επίκεντρο και να διατηρήσουν προνομιούχες θέσεις για δεκαετίες. Αυτό τελείωσε.
Δεν υπάρχει ασφάλεια, και κυρίως ασφαλείς θέσεις εργασίας, σε αυτές τις θέσεις. Η θητεία δύο θητειών γίνεται σπάνια, ενώ ο αριθμός των πολιτικών αρχηγών μιας χρήσης αυξάνεται. Οι σοβαροί πολιτικοί που φτάνουν στην κορυφή καταλήγουν ξαφνικά στη Silicon Valley ή σε κάποια κορυφαία ΜΚΟ. Ο άνεργος συνταξιούχος πολιτικός είναι σύνηθες φαινόμενο αυτές τις μέρες. Και όλοι οι προβολείς είναι στραμμένοι πάνω του/της, για να διασφαλίσουν ότι δεν θα καρπωθούν με κάποιο τρόπο τα οφέλη της επιρροής τους.
Με άλλα λόγια, η πολιτική έχει γίνει ένα επικίνδυνο άθλημα για τους πολύ γενναίους. Αυτό έχει προφανή αρνητικά αποτελέσματα, όπως φαίνεται από την έλλειψη σταθερής ηγεσίας σε μεγάλες και ώριμες δυτικές δημοκρατίες. Είναι ένα επικίνδυνο άθλημα και στην Ελλάδα, αλλά ευτυχώς έχουμε ακόμα κάποιους σε θέσεις ευθύνης που μπορούν να αντέξουν τη ζέστη.