Χωρίς μεγάλες εκπλήξεις, η εκλογική κούρσα της Κυριακής θα είναι ένας προσωπικός θρίαμβος για τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Το πρωί της Δευτέρας, η Ελλάδα θα βρεθεί στην άνευ προηγουμένου θέση να έχει νέα κυβέρνηση και χωρίς πραγματική αντιπολίτευση. Ο ΣΥΡΙΖΑ εξετάζει μια μακρά περίοδο ενδοσκόπησης, με την προοπτική να υποχωρήσει ξανά στο όριο του 3%. Ανεξάρτητα από το αν ο αρχηγός του κόμματος Αλέξης Τσίπρας θα παραμείνει ή θα φύγει, κανείς δεν θα ακούσει πραγματικά τι έχει να πει ο ίδιος ή το κόμμα του. Και το ΠΑΣΟΚ, εν τω μεταξύ, δεν είναι ακόμη σε θέση να λειτουργήσει ως ισχυρή αντιπολίτευση με προοπτική άνοδο στην εξουσία.
Αυτό δεν είναι καλό – ούτε για τον Μητσοτάκη ούτε για τη χώρα.
Ποιος, λοιπόν, θα ασκήσει αντιπολίτευση, με την έννοια του ελέγχου της κυβέρνησης; Αυτός ο ρόλος πιθανότατα θα πέσει στους ώμους των μέσων ενημέρωσης και της κοινωνίας των πολιτών. Και αν και αυτές οι συνοικίες αποτύχουν να ασκήσουν έλεγχο και κριτική, αυτός ο ρόλος αναπόφευκτα θα αναληφθεί από τους συνήθεις ξεσηκωτήρες – και γνωρίζουμε πολύ καλά τις καταστροφικές συνέπειες αυτού. Ο ρόλος μας θα είναι σκληρός αλλά απαραίτητος. Είδαμε πώς ορισμένα ζητήματα, όπως η καταστροφή του περιβάλλοντος ή οι αποτυχίες του δικαστικού συστήματος, γίνονται μέρος της ατζέντας, αναγκάζοντας την κυβέρνηση να δράσει, όταν τα μέσα ενημέρωσης κάνουν τη δουλειά τους. Αλλά είναι σημαντικό να το καταλάβουν όλοι αυτό. Οι πολιτικοί μας, από την κορυφή μέχρι το περιθώριο, πρέπει να γίνουν πιο ανεκτικοί στην κριτική. Η καχυποψία και η περιφρόνηση είναι θανατηφόρα. Όταν το οξυγόνο της κριτικής απορροφάται από το δωμάτιο της δημοκρατίας, κυριαρχεί η τρέλα. Με τον φόβο της επιστροφής του ΣΥΡΙΖΑ να γίνεται πιο απομακρυσμένος και τη χώρα να κοιτάζει τέσσερα χρόνια πολιτικής σταθερότητας, δεν υπάρχουν δικαιολογίες, άλλοθι. Οι προσδοκίες για το τι θα πετύχει ο Μητσοτάκης στη δεύτερη θητεία του είναι και πρέπει να είναι πολύ υψηλές. Συνάδουν με τις δυνατότητες που έχει δείξει και με τις φιλοδοξίες της χώρας.
Υπάρχουν εκείνοι που θα μας κατηγορήσουν ότι παραπονιόμαστε, ότι δεν είμαστε ποτέ ικανοποιημένοι. Ο Κώστας Λεονταρίδης, έμπιστος συνάδελφος και θεσμική μνήμη της εφημερίδας, μου έδωσε πρόσφατα ένα αντίγραφο της έκδοσης της Καθημερινής στις 6 Μαΐου 1980 για να μπορέσω να διαβάσω το άρθρο που γράφτηκε μετά την εκλογή του Κωνσταντίνου Καραμανλή ως προέδρου της Ελλάδας από μια εφημερίδα που ήταν ξεκάθαρα στη γωνία του. :
«Ο κ. Καραμανλής περιβάλλεται από συναίνεση στο ανώτατο αξίωμα της χώρας. Αλλά θα ήταν λάθος, για τον ίδιο ή για άλλους, να το ερμηνεύσουμε ως συμφωνία και έγκριση όλων όσων έκαναν οι κυβερνήσεις του κατά τη διάρκεια των έξι ετών στην εξουσία τους, σε γενικές γραμμές. Εκτός από όλα τα μεγάλα και μεγάλα επιτεύγματα, υπήρξαν επίσης πολλές μεγάλες αποτυχίες, λάθη, παραλείψεις, ολισθήματα, παραβιάσεις και παρερμηνείες του ουσιαστικού περιεχομένου και του νοήματος της επιλογής και της εντολής του λαού… Και λάθη εξακολουθούν να υπάρχουν. Η ανάγκη για αλλαγή είναι προφανής… Πραγματική αλλαγή, και όχι μόνο στα πρόσωπα».
Έχουν περάσει 43 χρόνια από τότε που γράφτηκε αυτό το op-ed και πολλά έχουν αλλάξει από τότε – αλλά όχι η βασική μας υποχρέωση.