«Είχαμε άλλα σχέδια για αυτή τη μέρα. Η παρουσία του πρωθυπουργού θα ήταν ορόσημο για τους Έλληνες εδώ. Ελπίζουμε ότι θα γίνει σύντομα, όπως μας διαβεβαίωσαν», λέει στην Καθημερινή ο δήμαρχος του νοτιοανατολικού αλβανικού δήμου Dropull-Pogon, Δημήτρης Τόλης, λίγες ώρες αφότου ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης διέκοψε μια επίσκεψη στα εθνικά ελληνικά χωριά της Αλβανίας κατά τη διάρκεια ταξίδι στη γειτονική χώρα των Βαλκανίων στις 6 Δεκεμβρίου. (Η είδηση την Τετάρτη από το γραφείο του Μητσοτάκη ότι έχει επαναπρογραμματίσει το ταξίδι του για την Πέμπτη θα έπρεπε επομένως να έχει χαρίσει πολλά χαμόγελα στα πρόσωπα αυτών των χωρικών.)
Σύννεφα καλύπτουν τον ουρανό στο Dropull, μια αγροτική πεδιάδα που φιλοξενεί 41 εθνικά ελληνικά χωριά με συνολικό πληθυσμό περίπου 5.000 κατοίκους, το οποίο, μαζί με τη Χιμάρα (Χιμάρα) και το Finiq (Φινίκι), είναι ένα από τα ιστορικά κέντρα του ελληνισμού της Αλβανίας.
«Η επίσκεψη του πρωθυπουργού θα ήταν –και θα είναι, αν γίνει τελικά– μια μεγάλη στιγμή για τον Ντρόπουλ, για τον Πωγκόν, για τους Έλληνες της Αλβανίας. Δεν μπορούσε να είναι εδώ σήμερα λόγω των καιρικών συνθηκών, αλλά με ενημέρωσαν ότι θα επισκεφθεί τον Δήμο Ντρόπουλ πριν από τα Χριστούγεννα. Είχαμε προγραμματίσει μια συγκέντρωση στην κεντρική πλατεία του Ντερβιτσάν, την οποία είχε επισκεφτεί ο πατέρας του πριν από 31 χρόνια, έχουν μείνει μόνο ένας παππούς και μια γιαγιά», λέει ο Πούλος, ο οποίος κάνει την ύπουλη διάσχιση του φαραγγιού Kelcyre δύο φορές την εβδομάδα για να φτάσει στους κατοίκους. Μαυρογιέρ, Πολικάν, Σκόρε, Δρυμάδες και άλλα απομακρυσμένα χωριά. Αν τους κόψει το βαρύ χιόνι, ας πούμε, η πλησιέστερη πηγή βοήθειας είναι η φρουρά στα ελληνοαλβανικά σύνορα.
Ο Αθανάσιος Νάκας, κάτοικος Polican, σχεδίαζε να παρευρεθεί στη συγκέντρωση στο Dervican και ήλπιζε να ζητήσει από τον Μητσοτάκη να βοηθήσει να φτιάξει το δρόμο πέρα από το φαράγγι. Τον συνάντησα στο τοπικό καφενείο και ρώτησα τι πιστεύει ότι θα φέρει το μέλλον σε αυτά τα χωριά. «Δεν υπάρχει μέλλον», λέει. Όλοι οι άλλοι που ρωτάω φαίνεται να σκέφτονται το ίδιο: ότι αν δεν δοθούν κίνητρα στους νέους να επιστρέψουν, τα χωριά θα πεθάνουν σιγά σιγά. Όσοι έφυγαν για την Ελλάδα μπορεί να στείλουν χρήματα πίσω στους γονείς τους και να χρηματοδοτήσουν επισκευές για τα σπίτια τους, αλλά δεν ενδιαφέρονται να επιστρέψουν για να δουλέψουν τη γη ή να ανοίξουν τις δικές τους επιχειρήσεις. Έχουν περάσει περισσότερα από 30 χρόνια από τότε που άνοιξαν τα σύνορα και μόλις τώρα συμβιβάστηκαν οι κάτοικοι εδώ με το γεγονός ότι οι Έλληνες δεν κυνηγήθηκαν από το αλβανικό καθεστώς, αλλά αφέθηκαν με δική τους βούληση, αναζητώντας ένα καλύτερο μέλλον στην Ελλάδα.
«Πριν το 1991, αυτά τα 41 χωριά ήταν γεμάτα κόσμο. Τώρα, δυστυχώς, είναι άδεια. Ελπίζουμε ότι οι νέοι θα αρχίσουν να επιστρέφουν και αυτό είναι κάτι στο οποίο μπορεί να βοηθήσει η Ελλάδα», λέει ο Τόλης, δήμαρχος του Ντρόπουλ-Πωγκόν.
«Έχουμε μερικές από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις στην Αλβανία εδώ στο Dropull και όλες υποστηρίχθηκαν από την Ελλάδα, η οποία μας βοήθησε και θα συνεχίσει να το κάνει. Τώρα συζητάμε ένα πρόγραμμα για την παροχή κάποιου είδους σταθερού, ελάχιστου εισοδήματος στους νέους που μετακομίζουν πίσω. Είναι ένα από τα πράγματα που θέλουμε να βάλουμε στον Έλληνα πρωθυπουργό. Ποσό, ας πούμε, 300 ευρώ το μήνα για λίγα χρόνια για κάθε νέο που επιστρέφει. Αυτό μπορεί να σώσει τη μειοψηφία».