Η κατάρριψη από αμερικανικό μαχητικό αεροσκάφους ενός κινεζικού «μη επανδρωμένου πολιτικού μπαλονιού» –στην εκδοχή του Πεκίνου– που η Ουάσιγκτον επιμένει ότι χρησιμοποιήθηκε από τον κινεζικό στρατό για κατασκοπεία, είναι μια ερασιτεχνική απόδοση ενός πολύ παλαιότερου περιστατικού όταν, τον Μάιο του 1960, Η Σοβιετική Ένωση κατέρριψε ένα κατασκοπευτικό αεροσκάφος U-2 των Ηνωμένων Πολιτειών ενώ εκτελούσε εναέριες αναγνωρίσεις βαθιά μέσα στο σοβιετικό έδαφος, με αποτέλεσμα την ακύρωση της επίσκεψης του προέδρου Ντουάιτ Αϊζενχάουερ στην ΕΣΣΔ.
Ωστόσο, το πολιτικό κλίμα που επικράτησε στις δύο παρόμοιες περιπτώσεις είναι εντελώς διαφορετικό. Μπαίνοντας στο τελευταίο έτος της προεδρίας του, ο Αϊζενχάουερ ήθελε να στείλει ένα μήνυμα ειρήνης στους σοβιετικούς πολίτες. Ως Ανώτατος Συμμαχικός Διοικητής κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου είχε συνεργαστεί αρμονικά με τους σοβιετικούς ομολόγους του.
Όσο για τον Σοβιετικό ηγέτη, Νικήτα Χρουστσόφ, είχε με τη σειρά του ασπαστεί την ιδέα της «ειρηνικής συνύπαρξης», απομακρυνόμενος από το δόγμα της αναπόφευκτης στρατιωτικής σύγκρουσης του καπιταλιστικού και του κομμουνιστικού κόσμου. Μάλιστα, τον Οκτώβριο του 1959, το περιοδικό Foreign Affairs είχε δημοσιεύσει ένα άρθρο του Χρουστσόφ για το θέμα. Όλες αυτές οι κινήσεις καλής θέλησης αντιμετωπίστηκαν με δυσπιστία από τα κατεστημένα των δύο υπερδυνάμεων και τελικά αναιρέθηκαν στην πράξη από την κατασκοπευτική επιχείρηση U-2 και την κατάρριψή της από τους Σοβιετικούς.
Σήμερα η ατμόσφαιρα είναι πολύ διαφορετική. Γεμάτη αυτοπεποίθηση, η κυβέρνηση του Προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ξεκίνησε μια εκστρατεία για τον «εκδημοκρατισμό» των «αυταρχικών» καθεστώτων στη Γη. Ο υπουργός Εξωτερικών Antony Blinken επέκρινε δριμύτατα τον Κινέζο ομόλογό του Yang Jiechi για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην πρώτη τους συνάντηση τον Μάιο του 2021 στην Αλάσκα. Εκείνη την εποχή, η απάντηση του Yang ήταν επίσης σκληρή, προειδοποιώντας ότι «δεν υπάρχει τρόπος να στραγγαλιστεί η Κίνα».
Ως εκ τούτου, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι το πεσμένο μπαλόνι –είτε μετεωρολογικό είτε χρησιμοποιείται για επιτήρηση– έλαβε σχεδόν μεταφυσικές διαστάσεις. Ο Μπλίνκεν ακύρωσε την προγραμματισμένη επίσκεψή του στο Πεκίνο. Αλλά υπήρχαν περισσότερα. «Εάν η Κίνα απειλήσει την κυριαρχία μας, θα ενεργήσουμε για να προστατεύσουμε τη χώρα μας. Και το κάναμε», πρόσθεσε ο Πρόεδρος Μπάιντεν στην ομιλία του για την κατάσταση της Ένωσης την Τρίτη.
Η κρίση κλιμακώνεται συνεχώς. Οι ΗΠΑ περνούν μια φάση ριζοσπαστικοποίησης. Εν τω μεταξύ, στο αντίπαλο στρατόπεδο, οι δυνάμεις επιχειρούν να συσπειρωθούν. Έτσι όπως πάνε τα πράγματα, τίποτα δεν μπορεί να αποκλειστεί.