Η προειδοποίηση ναυσιπλοΐας (Navtex) που εξέδωσε η Ελλάδα το Σάββατο και επεκτείνει την περιοχή των σεισμικών ερευνών για κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στα ανοιχτά της Κρήτης ήταν ως απάντηση σε αίτημα της αμερικανικής πετρελαϊκής εταιρείας ExxonMobil, στην οποία έχουν χορηγηθεί δικαιώματα εξερεύνησης, αλλά εξυπηρετεί επίσης γεωπολιτικό σκοπό.
Η Αθήνα είναι επιφυλακτική για μια πιθανή κίνηση της κυβέρνησης της Λιβύης στην Τρίπολη να δώσει άδεια στην Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίου (TPAO) για εξερεύνηση νοτιοδυτικά της Κρήτης. Επίσης, θέτοντας το νότιο όριο της νέας περιοχής στη μέση γραμμή μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης, υπενθυμίζει στη Λιβύη ότι είναι έτοιμη να επαναλάβει τις διαπραγματεύσεις για την οριοθέτηση των αντίστοιχων ζωνών θαλάσσιας δικαιοδοσίας των δύο χωρών.
Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης είχαν διακοπεί το 2011, αφού η Λιβύη βυθίστηκε σε εμφύλιο πόλεμο μετά την ανατροπή του μακροχρόνιου ισχυρού άνδρα Μουαμάρ Καντάφι, με μια ενοποιημένη κυβέρνηση να αποδεικνύεται ακόμα άπιαστη.
Η κυβέρνηση με έδρα την Τρίπολη υπέγραψε συμφωνία με την Τουρκία το 2019 για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών των χωρών, παρόλο που οι δύο χώρες δεν είναι γειτονικές. Η Αίγυπτος και η Ελλάδα βρίσκονται ανάμεσά τους. Νωρίτερα φέτος, η Τουρκία και η κυβέρνηση της Τρίπολης υπέγραψαν μνημόνιο με βάση την προηγούμενη συμφωνία που παραχωρούσε στην Τουρκία δικαιώματα εξερεύνησης σε ξηρά και θάλασσα. Και οι δύο συμφωνίες καταγγέλθηκαν από την Ελλάδα και θεωρούνται ευρέως άκυρες, συμπεριλαμβανομένου του κοινοβουλίου της Λιβύης, ενός αντιπάλου κέντρου εξουσίας που εδρεύει στα ανατολικά της χώρας.
Η Ελλάδα θεωρεί πιθανό ότι τόσο η Τουρκία όσο και η διοίκηση της Τρίπολης μπορεί να την κατηγορήσουν για παραχώρηση δικαιωμάτων σε μια αμφισβητούμενη περιοχή. Άλλωστε και οι δύο συμφωνίες που έχουν υπογράψει βασίζονται στους ισχυρισμούς της Τουρκίας ότι νησιά, όπως η Κρήτη, δεν μπορούν να έχουν υφαλοκρηπίδα και άρα αποκλειστική οικονομική ζώνη.
Στην ίδια την Τουρκία, οι αναλυτές λένε ότι η εξερεύνηση στη διευρυμένη ζώνη που οριοθετείται από τη νέα Navtex (11.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα έναντι 6.500 τ.χλμ. που είχε δεσμευτεί στις 7 Νοεμβρίου) δεν επηρεάζει τα τουρκικά συμφέροντα στην Ανατολική Μεσόγειο.
Όμως, προσθέτουν, εάν η Τρίπολη επιλέξει να διαμαρτυρηθεί και ίσως εκδώσει τη δική της Navtex, η Τουρκία θα τη στηρίξει στέλνοντας ερευνητικά πλοία στην περιοχή. Η κίνηση, εάν συμβεί, θα εντείνει τις εντάσεις με την Ελλάδα.