Η Ελλάδα, μια χώρα κάτω των 11 εκατομμυρίων κατοίκων, υποδέχθηκε πάνω από 33 εκατομμύρια τουρίστες το 2019. Παρά τη φήμη που έχει κερδίσει καλά, η γενέτειρα της δημοκρατίας και το λίκνο του δυτικού πολιτισμού δεν είναι απλώς ένας τουριστικός προορισμός. Στην πραγματικότητα, η στρατηγική θέση της Ελλάδας στη διασταύρωση Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής την καθιστά απαραίτητη για τη συλλογική άμυνα του ΝΑΤΟ και κρίσιμη για την επίλυση της ευρωπαϊκής ενεργειακής κρίσης.
Στην Κρήτη, ο κόλπος της Σούδας παρέχει στο ΝΑΤΟ το μοναδικό λιμάνι βαθέων υδάτων στη Νότια Ευρώπη και την Ανατολική Μεσόγειο. Αναφέρεται ως το «κόσμημα στο στέμμα» της στρατιωτικής συμμαχίας, ο κόλπος της Σούδας είναι ένα φυσικό λιμάνι με εγκαταστάσεις παγκόσμιας κλάσης που επιτρέπουν στο ΝΑΤΟ να φιλοξενεί και να διατηρεί τα μεγαλύτερα αεροπλανοφόρα του στόλου του. Αυτό περιλαμβάνει το USS Harry S. Truman και το Γάλλο Charles de Gaulle. Δεδομένης της γεωγραφικής του εγγύτητας με τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή, ο κόλπος της Σούδας βοηθά επίσης τη Δυτική Συμμαχία να αναπτύξει την ισχύ σε δύο διαφορετικά μέτωπα. Αυτό κυμαίνεται από τη διαχείριση των μεταναστευτικών προτύπων στην Ανατολική Μεσόγειο έως την παρακολούθηση του εμπάργκο όπλων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ στη Λιβύη.
Στη Θράκη, το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης παρέχει στο ΝΑΤΟ έναν ανεκτίμητο κόμβο στρατιωτικής επιμελητείας στο σταυροδρόμι τριών χωρών του ΝΑΤΟ – Ελλάδας, Βουλγαρίας και Τουρκίας. Φυσικά, η στρατηγική του θέση επιτρέπει στο ΝΑΤΟ να προβάλλει ισχύ στη Μαύρη Θάλασσα και στα Βαλκάνια. Από τη μία πλευρά, αυτή η αυξημένη παρουσία ενισχύει τις νότιες και ανατολικές πλευρές του ΝΑΤΟ ενώ υποστηρίζει συμμαχικές επιχειρήσεις στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Από την άλλη πλευρά, εξουσιοδοτεί επίσης το ΝΑΤΟ να διατηρήσει την ειρήνη στα Δυτικά Βαλκάνια και να ενισχύσει τη Δύναμη του Κοσσυφοπεδίου (KFOR) εάν παραστεί ανάγκη.
Από τότε που εισέβαλε στην Ουκρανία, η Ρωσία έχει επίσης οπλίσει το φυσικό αέριο και έχει προκαλέσει ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη. Όπως είναι φυσικό, αυτό έθεσε σε κίνδυνο τις ευρωπαϊκές προμήθειες φυσικού αερίου και έκανε το κόστος του φυσικού αερίου να εκτοξευθεί στα ύψη για τα νοικοκυριά. Ο χειμώνας έρχεται και η Ευρώπη αγωνίζεται να αντιμετωπίσει αυτήν την κρίση. Ως ηγέτης στην ενεργειακή ποικιλομορφία, την ενεργειακή ασφάλεια και την ενεργειακή μετάβαση, η Ελλάδα έχει να παίξει σημαντικό ρόλο στην επίλυση αυτών των προκλήσεων.
Εκτός από στρατιωτικό κέντρο logistics, η Ελλάδα σχεδιάζει να μετατρέψει την Αλεξανδρούπολη σε ενεργειακό κόμβο. Αφενός, η στρατηγική θέση του λιμανιού του δίνει τη δυνατότητα να χρησιμεύσει ως πύλη εισόδου φυσικού αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά από την Ασία και τη Μέση Ανατολή. Από την άλλη πλευρά, η γειτνίασή του με τα Βαλκάνια και την Ιταλία δίνει κίνητρα στην Ελλάδα και τους εταίρους της να επενδύσουν σε έργα υποδομής για την ενίσχυση της διασύνδεσης των δικτύων φυσικού αερίου στην περιοχή.
Για παράδειγμα, ο Νότιος Διάδρομος Φυσικού Αερίου μεταφέρει αέριο από την Κασπία Θάλασσα μέσω του Αζερμπαϊτζάν, της Γεωργίας και της Τουρκίας στην Ελλάδα. Εκεί, συνδέεται με την Αλβανία και την Ιταλία μέσω του αγωγού Trans Adriatic Pipeline (TAP). Αν και η τρέχουσα επιχειρησιακή ικανότητα του TAP είναι 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως, σχεδιάστηκε για να παρέχει έως και 20 bcm/a. Για να το θέσουμε σε προοπτική, 20 bcm/a είναι αρκετή ενέργεια για να τροφοδοτήσουν 14 εκατομμύρια σπίτια στην Ευρώπη.
Επιπλέον, το Gas Interconnector Greece-Bulgaria (IGB) θα επιτρέψει στη Βουλγαρία να εισάγει μη ρωσικό αέριο για πρώτη φορά στην ιστορία της. Ως συμπλήρωμα του IGB, η Πλωτή Μονάδα Αποθήκευσης και Επαναεριοποίησης Αλεξανδρούπολης (FSRU), ένας τερματικός σταθμός υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), θα παρέχει έως και 5,5 bcm/a φυσικού αερίου στις αγορές ενέργειας της Ελλάδας, της Βουλγαρίας, της Σερβίας και της Βόρειας Μακεδονίας.
Ο κατάλογος συνεχίζεται και συνεχίζεται, αλλά η Ελλάδα έχει να παίξει σημαντικό ρόλο στην ενεργειακή διαφοροποίηση της Ευρώπης και στον τερματισμό του εθισμού της Δύσης στα ρωσικά ορυκτά καύσιμα.
Όλα αυτά συνδυάζονται με τον ρόλο της Ελλάδας ως παγκόσμιου κέντρου εμπορευματικών μεταφορών και logistics. Πάνω από το 80% του όγκου του διεθνούς εμπορίου μεταφέρεται δια θαλάσσης και λίγες χώρες είναι τόσο άρρηκτα συνδεδεμένες με τις θαλάσσιες μεταφορές όσο η Ελλάδα.
Ο Πειραιάς, από την πλευρά του, είναι το πιο πολυσύχναστο λιμάνι της Ανατολικής Μεσογείου. Επιπλέον, η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση παγκοσμίως στην ιδιοκτησία εμπορικών πλοίων και οι Έλληνες πλοιοκτήτες ελέγχουν έως και το 18% της παγκόσμιας μεταφορικής ικανότητας.
Επιπλέον, η εγγύτητα της Ελλάδας με τα τουρκικά στενά, από τα οποία περνούν περισσότερα από 40.000 πλοία που μεταφέρουν έως και 650 εκατομμύρια τόνους φορτίου κάθε χρόνο, ενισχύει τη στρατηγική της σημασία στο παγκόσμιο θαλάσσιο εμπόριο.
Για να δείξουμε μια πτυχή αυτής της στρατηγικής σημασίας, σκεφτείτε ότι έως και 400 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο βασίζονται σε ουκρανικές προμήθειες τροφίμων που αποστέλλονται από τη Μαύρη Θάλασσα μέσω των τουρκικών στενών και στο Αιγαίο Πέλαγος.
Προφανώς, η στρατηγική θέση της Ελλάδας στη διασταύρωση τριών ηπείρων λειτουργεί ως γέφυρα μεταξύ Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής. Περισσότερο από τουριστικός προορισμός, η Ελλάδα είναι απαραίτητη για τη συλλογική άμυνα του ΝΑΤΟ και κρίσιμη για την επίλυση της ευρωπαϊκής ενεργειακής κρίσης.
Ο Γιώργος Μοναστηριακός είναι Ελληνοαμερικανός πτυχιούχος πολιτικών επιστημών και ιστορίας που γράφει για παγκόσμιες υποθέσεις και πολιτική. Η δουλειά του έχει εμφανιστεί στα Newsweek, The Globe and Mail και Hill Times. Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του στο Twitter @monastiriakos.