Οι υπουργοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναζήτησαν την Πέμπτη τρόπους να περιορίσουν την παράτυπη μετανάστευση και να απομακρύνουν περισσότερους ανθρώπους καθώς οι αφίξεις αυξήθηκαν από τα χαμηλά επίπεδα πανδημίας, αναζωογονώντας αμφιλεγόμενες ιδέες για φράχτες στα σύνορα και κέντρα ασύλου εκτός Ευρώπης.
Η υπηρεσία συνόρων της ΕΕ Frontex ανέφερε περίπου 330.000 μη εξουσιοδοτημένες αφίξεις πέρυσι, τις υψηλότερες από το 2016, με απότομη αύξηση στη διαδρομή των Δυτικών Βαλκανίων.
«Έχουμε τεράστια αύξηση των παράτυπων αφίξεων μεταναστών», είπε η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων Ίλβα Γιόχανσον σε συνομιλίες μεταξύ των 27 υπουργών Μετανάστευσης της ΕΕ. «Έχουμε πολύ χαμηλό ποσοστό επιστροφής και μπορώ να δω ότι μπορούμε να σημειώσουμε σημαντική πρόοδο εδώ».
Η Δανία, η Ολλανδία και η Λετονία ήταν μεταξύ εκείνων που ζήτησαν περισσότερη πίεση μέσω βίζας και αναπτυξιακής βοήθειας προς τις περίπου 20 χώρες –συμπεριλαμβανομένων του Ιράκ και της Σενεγάλης– που η ΕΕ θεωρεί ότι δεν συνεργάζονται για την ανάληψη των υπηκόων τους που δεν έχουν δικαίωμα να μείνουν στην Ευρώπη .
Μόνο περίπου το ένα πέμπτο αυτών των ανθρώπων επιστρέφονται, με τους ανεπαρκείς πόρους και τον συντονισμό από την πλευρά της ΕΕ να είναι ένα άλλο εμπόδιο, σύμφωνα με το στέλεχος του μπλοκ.
Οι υπουργικές συνομιλίες πραγματοποιούνται ενόψει της συνόδου κορυφής των ηγετών της ΕΕ στις 9-10 Φεβρουαρίου, οι οποίοι θα επιδιώξουν επίσης περισσότερες επιστροφές, σύμφωνα με το σχέδιο κοινής απόφασής τους που είδε το Reuters.
«Η συνολική οικονομική δυσφορία κάνει χώρες όπως η Τυνησία να αλλάζουν από χώρα διέλευσης σε χώρα όπου θέλουν να πάνε και οι ντόπιοι», είπε ένας αξιωματούχος της ΕΕ. «Αυτό αλλάζει τα πράγματα. Αλλά εξακολουθεί να είναι πολύ διαχειρίσιμο, ειδικά εάν η ΕΕ ενεργήσει από κοινού».
«Τοίχοι και φράχτες»
Αυτό, ωστόσο, είναι πιο εύκολο να ειπωθεί παρά να γίνει στο μπλοκ, όπου η μετανάστευση είναι ένα εξαιρετικά ευαίσθητο πολιτικό ζήτημα και τα κράτη μέλη είναι πολύ διχασμένα σχετικά με το πώς να μοιραστούν το καθήκον της φροντίδας για όσους φτάνουν στην Ευρώπη.
Το θέμα έχει γίνει τοξικό από τότε που περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι διέσχισαν τη Μεσόγειο το 2015 σε χαοτικές και θανατηφόρες σκηνές που ακινητοποίησαν το μπλοκ και πυροδότησε αντιμεταναστευτικό αίσθημα.
Έκτοτε, η ΕΕ έχει αυστηροποιήσει τα εξωτερικά της σύνορα και τους νόμους περί ασύλου. Με τους ανθρώπους να μετακινούνται ξανά μετά την πανδημία του Covid, η συζήτηση επιστρέφει στο προσκήνιο, όπως και ορισμένες προτάσεις που προηγουμένως απορρίφθηκαν ως απαράδεκτες.
Η Δανία διεξήγαγε συνομιλίες με τη Ρουάντα για το χειρισμό των αιτούντων άσυλο στην Ανατολική Αφρική, ενώ άλλοι ζήτησαν κονδύλια της ΕΕ για έναν φράχτη στα σύνορα μεταξύ Βουλγαρίας και Τουρκίας – και οι δύο ιδέες θεωρούνται μέχρι στιγμής ταμπού.
«Εξακολουθούμε να εργαζόμαστε για να συμβεί αυτό, κατά προτίμηση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά, ως έσχατη λύση, θα το κάνουμε μόνο σε συνεργασία μεταξύ της Δανίας και, για παράδειγμα, της Ρουάντα», δήλωσε την Πέμπτη η υπουργός Μετανάστευσης Kaare Dybvad.
Ο Ολλανδός υπουργός Έρικ βαν ντερ Μπουργκ δήλωσε ότι είναι ανοιχτός στη χρηματοδότηση της ΕΕ για τα σύνορα.
«Τα κράτη μέλη της ΕΕ συνεχίζουν να καθιστούν την πρόσβαση στη διεθνή προστασία όσο το δυνατόν πιο δύσκολη», ανέφερε το Δανικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, μια ΜΚΟ, σε έκθεσή του την Πέμπτη σχετικά με συστημικές απωθήσεις ανθρώπων στα εξωτερικά σύνορα του μπλοκ, παραβίαση των δικαιωμάτων τους. να ζητήσει άσυλο.
Ενώ οι χώρες της ΕΕ διαμαρτύρονται για την παράτυπη μετανάστευση, η οποία συχνά περιλαμβάνει μουσουλμάνους από τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, η Γερμανία επιδιώκει ταυτόχρονα να ανοίξει την αγορά εργασίας της στους πολύ αναγκαίους εργαζομένους εκτός του μπλοκ.
«Θέλουμε να συνάψουμε συμφωνίες μετανάστευσης με χώρες, ιδιαίτερα με χώρες της Βόρειας Αφρικής, οι οποίες θα επέτρεπαν μια νόμιμη διαδρομή προς τη Γερμανία, αλλά θα περιλαμβάνουν επίσης λειτουργικές επιστροφές», δήλωσε η υπουργός Εσωτερικών Νάνσι Φέιζερ στη Στοκχόλμη.