Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης δήλωσαν την Πέμπτη ότι θα σφίξουν τα σύνορά τους για να κρατήσουν μακριά τους ανεπιθύμητους μετανάστες, με κάποιους να αναζητούν περισσότερους φράχτες και τείχη ενώ άλλοι προτιμούν να ξοδεύουν τα χρήματα για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης σε χειρότερα μέρη του κόσμου.
Η Αυστρία, η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Ιρλανδία και η Δανία ήταν μεταξύ των 27 εθνικών ηγετών που συναντήθηκαν στον κόμβο της ΕΕ στις Βρυξέλλες για να εκφράσουν την ανησυχία τους για την αύξηση των παράτυπων αφίξεων, με περίπου 330.000 διελεύσεις συνόρων να καταγράφονται πέρυσι.
«Οι ευρωπαϊκές χώρες βιώνουν μεγάλη αύξηση στον αριθμό των ανθρώπων που έρχονται από εκτός Ευρώπης σε παράτυπη βάση», δήλωσε ο Ιρλανδός πρωθυπουργός Λέο Βαράντκαρ.
«Είναι σημαντικό εμείς, ως Ευρωπαίοι, να αποφασίσουμε ποιος εισέρχεται στις χώρες μας, όχι οι διακινητές ανθρώπων… Όσοι αποκτούν καθεστώς πρόσφυγα έχουν το δικαίωμα να παραμείνουν, αλλά άλλοι όχι, και θα πρέπει να επιστραφούν».
Η μετανάστευση είναι ένα εξαιρετικά ευαίσθητο πολιτικά θέμα στην ΕΕ από το 2015, όταν περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι –οι περισσότεροι εγκατέλειψαν τον πόλεμο στη Συρία– διέσχισαν τη Μεσόγειο στην Ευρώπη και τα κράτη μέλη πολέμησαν σκληρά για το πώς να τους εξασφαλίσουν.
Μη μπορώντας να συμφωνήσει, το μπλοκ των 450 εκατομμυρίων ανθρώπων έχει στραφεί στη σύσφιξη των συνόρων του για να αποτρέψει την άφιξη ανθρώπων από τη Μέση Ανατολή, την Αφρική και την Ασία, παρά τις επικρίσεις ότι μια τέτοια πολιτική ήταν απάνθρωπη και παραμελούσε τα κενά της αγοράς εργασίας.
Από την Ισπανία και την Ελλάδα μέχρι τη Λετονία και την Πολωνία, υπήρχαν περισσότερα από 2.000 χιλιόμετρα (1.240 μίλια) συνοριακών τειχών και περιφράξεων στην ΕΕ το 2022, σε σύγκριση με λίγο περισσότερα από 300 χιλιόμετρα (185 μίλια) το 2014, σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Κοινοβούλιο.
Ωστόσο, με την επανεκκίνηση της παγκόσμιας κινητικότητας μετά την πανδημία του Covid-19, οι παράτυπες αφίξεις στην ΕΕ αυξήθηκαν πέρυσι στο υψηλότερο επίπεδό τους από το 2016, αναζωογονώντας την σκληρότερη αντιμεταναστευτική ρητορική.
Τοίχοι και φράχτες
«Πρέπει να «τραβήξουμε φρένο» στην παράνομη μετανάστευση στην ΕΕ», δήλωσε ο Αυστριακός καγκελάριος Καρλ Νεχάμερ.
«Χρειαζόμαστε τα χρήματα για αυτό, ανεξάρτητα από το αν το αποκαλείτε φράχτη ή συνοριακή υποδομή. Η Βουλγαρία χρειάζεται βοήθεια όσον αφορά την επιτήρηση των συνόρων και το προσωπικό, με τεχνικό εξοπλισμό, κάθε φράχτης είναι τόσο καλός όσο και αποτελεσματική επιτήρηση».
Η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ, η οποία κατέχει τον κοινό προϋπολογισμό του μπλοκ, αρνείται εδώ και καιρό να χρηματοδοτήσει τείχη στα σύνορα, αν και πληρώνει για εξοπλισμό επιτήρησης και άλλες υποδομές.
Ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου, Xavier Bettel, μίλησε κατά της χρηματοδότησης των τειχών, λέγοντας ότι η κληρονομιά της Ευρώπης ξεπερνούσε τους διαχωρισμούς μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τελικά δημιουργούσε μια ζώνη 27 χωρών όπου οι ταξιδιώτες μπορούν να διασχίζουν τα σύνορα χωρίς ελέγχους.
«Προς το παρόν αυτό που βρίσκεται στο τραπέζι είναι η Βουλγαρία-Τουρκία… αλλά αυτό δεν θα είναι αρκετό – έτσι θα υπάρξουν ξανά νέοι φράχτες και πάλι νέα τείχη… Είναι το συμπέρασμα ότι θέλουμε ένα φρούριο στην Ευρώπη;»
Ο Βέλγος ομόλογός του είπε ότι η κατάσταση ισοδυναμεί με «μεγάλη μεταναστευτική κρίση», ενώ ο Ολλανδός πρωθυπουργός τάχθηκε υπέρ του περιορισμού των θεωρήσεων και της βοήθειας σε χώρες που δεν συνεργάζονται.
Η Ιταλία ζήτησε περισσότερα χρήματα για την Αφρική, η Ουγγαρία ήθελε περισσότερα τείχη και η Γαλλία είπε ότι η ΕΕ πρέπει να βοηθήσει στην καταπολέμηση της φτώχειας και της τρομοκρατίας σε όλο τον κόσμο, καθώς και στην καταπολέμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη για να δει λιγότερους ανθρώπους εν κινήσει.
Ο κορυφαίος διπλωμάτης του μπλοκ είπε ότι το «Ευρώπη φρούριο» δεν είναι η απάντηση και ότι η ΕΕ πρέπει επίσης να προσφέρει στους μετανάστες ορισμένους νόμιμους τρόπους εισόδου: «Οι άνθρωποι μετακινούνται γιατί στις χώρες τους δεν υπάρχει μέλλον, δεν υπάρχει ειρήνη, δεν υπάρχει σταθερότητα. », είπε ο Josep Borrell.
Η καθολική φιλανθρωπική οργάνωση Caritas είπε ότι οι ηγέτες της ΕΕ θα πρέπει να εξετάσουν τη βελτίωση των διαδικασιών ασύλου και των κέντρων υποδοχής του μπλοκ για να «θέσουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια μπροστά και στο επίκεντρο».