Η Ελλάδα οδεύει προς νέες γενικές εκλογές, δύο ημέρες αφότου το κεντροδεξιό κόμμα του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, Νέα Δημοκρατία, κέρδισε σε εθνικές εκλογές, αλλά απέτυχε να συγκεντρώσει την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο.
Μια συμφωνία κατανομής της εξουσίας τέθηκε μαθηματικά απρόσιτη την Τρίτη, αφού το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης έλαβε επισήμως –και συνοπτικά απέρριψε– μια πρόσκληση να προσπαθήσει να σχηματίσει την επόμενη κυβέρνηση της χώρας.
Ο Μητσοτάκης είχε αποκλείσει αμέσως το ενδεχόμενο να επιδιώξει συνασπισμό, επιλέγοντας αντ’ αυτού μια δεύτερη εκλογική αναμέτρηση, που αναμένεται στις 25 Ιουνίου. Αυτό θα εισήγαγε μια αλλαγή στο εκλογικό σύστημα που ευνοεί το νικητήριο κόμμα και πιθανότατα θα του έδινε απόλυτη νίκη.
Ο 55χρονος Μητσοτάκης κέρδισε λίγο περισσότερο από το 40% των ψήφων την Κυριακή, χτυπώντας τον κύριο αντίπαλό του με 20 μονάδες. Υποσχέθηκε να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις υπέρ των επιχειρήσεων, τις σκληρές πολιτικές για την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης και τις υψηλές αμυντικές δαπάνες καθώς η Ελλάδα ανακάμπτει από μια μεγάλη οικονομική κρίση την προηγούμενη δεκαετία.
Σύμφωνα με το σύνταγμα, τα τρία πρώτα κόμματα ανατίθενται έως και τρεις ημέρες το καθένα για να προσπαθήσουν να σχηματίσουν κυβέρνηση πριν από τη διάλυση του κοινοβουλίου και την προκήρυξη νέων εκλογών.
Το αριστερό κόμμα ΣΥΡΙΖΑ, υπό την ηγεσία του πρώην πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, υποχρεώθηκε να απορρίψει την εντολή για σχηματισμό κυβέρνησης όταν παρελήφθη την Τρίτη από την Πρόεδρο Κατερίνα Σακελλαροπούλου.
«Δεν έχω κανένα λόγο να κρύψω ότι το εκλογικό αποτέλεσμα είναι ένα οδυνηρό σοκ για εμάς. Απροσδόκητο και επώδυνο», είπε ο Τσίπρας στους δημοσιογράφους μετά τη συνάντηση.
Ο 48χρονος αρχηγός της αντιπολίτευσης αντιμετωπίζει τώρα μια πρόκληση από το τρίτο κεντροαριστερό κόμμα ΠΑΣΟΚ που κάποτε κυριάρχησε στην ελληνική πολιτική, αλλά είδε τη λαϊκή υποστήριξή του να πέφτει κατακόρυφα κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης και μιας σειράς επώδυνων διεθνών προγραμμάτων διάσωσης.
Ο Τσίπρας είπε ότι δεν σκέφτεται να παραιτηθεί και υποσχέθηκε να αγωνιστεί για να προσπαθήσει να περιορίσει την κυριαρχία των συντηρητικών.
«Φανταστείτε έναν παντοδύναμο, ακαταλόγιστο κυβερνήτη-πρωθυπουργό εάν επαναληφθούν αυτά τα (σημερινά) αποτελέσματα», είπε σε δημοσιογράφους έξω από την επίσημη κατοικία του προέδρου.
«Στα πρώτα τέσσερα χρόνια στην εξουσία, αυτή η κυβέρνηση έδειξε ότι δεν σέβεται το κράτος δικαίου, τη δημοκρατία ή τον πολιτικό πλουραλισμό… έτσι η μεγάλη εικόνα είναι η ανάγκη να αποτραπεί η ύπαρξη μιας θολή, ακαταλόγιστης, ηγεμονικής και αλαζονικής κυβέρνησης».
Σύμφωνα με επίσημη κατανομή που ανακοινώθηκε την Τρίτη, η Νέα Δημοκρατία κέρδισε 146 έδρες στο κοινοβούλιο των 300 μελών, πέντε λιγότερο από την κυβερνητική πλειοψηφία. Ο ΣΥΡΙΖΑ είχε 71, ακολουθούν το ΠΑΣΟΚ με 41, το ΚΚΕ με 26 και η δεξιά Ελληνική Λύση με 16.
Ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Ανδρουλάκης, αργότερα την Τρίτη έλαβε επισήμως την τρίτη και τελευταία πρόσκληση να προσπαθήσει να σχηματίσει κυβέρνηση, την οποία και επέστρεψε αμέσως. Δεν θα μπορούσε να υποβάλει μια βιώσιμη πρόταση χωρίς την υποστήριξη του πρώτου ή του δεύτερου κόμματος, κάτι που είχε ήδη αποκλειστεί.
Την Τετάρτη, η Σακελλαροπούλου αναμένεται να πραγματοποιήσει διαβουλεύσεις με τους Μητσοτάκη, Τσίπρα και Ανδρουλάκη για το ενδεχόμενο μιας από κοινού αποδεκτής υπηρεσιακής κυβέρνησης να οργανώσει τις επικείμενες εκλογές. Εάν αυτή η προσπάθεια αποτύχει, ένας ανώτατος δικαστής θα διοριστεί προσωρινός πρωθυπουργός.
Οι εκλογές της Κυριακής διεξήχθησαν με σύστημα αναλογικής που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά μετά από τρεις και πλέον δεκαετίες. Η επόμενη ψηφοφορία θα δει τους εκλογικούς κανόνες να επανέλθουν σε ένα σύστημα υπέρ της πλειοψηφίας, δίνοντας στο νικητήριο κόμμα ένα λεγόμενο εκλογικό μπόνους έως και 50 εδρών.
Η ημερομηνία των επόμενων εκλογών θα εξαρτηθεί από μια σειρά διαδικαστικών ζητημάτων, τα σημαντικότερα από τα οποία είναι η συνέλευση και η διάλυση του νεοεκλεγμένου κοινοβουλίου.