Οι ελληνογερμανικές σχέσεις έχουν περάσει διαφορετικές φάσεις από την αρχή της κρίσης χρέους το 2010. Μια ταραχώδης σχέση περιελάμβανε συμφωνίες και διαφωνίες σε μια πληθώρα θεμάτων που κυμαίνονται από πολιτικές λιτότητας έως τη διαχείριση της άφιξης προσφύγων στα σύνορα της Ευρώπης και πιο πρόσφατα εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι συζητήσεις μεταξύ Ελλήνων και Γερμανών ηγετών έχουν, σε κάποιο βαθμό, λειτουργήσει ως εργαστήριο κεντρικών αποφάσεων που επηρεάζουν τη διακυβέρνηση της ευρωζώνης και τον γενικό τρόπο λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο Όλαφ Σολτς είναι ο πρώτος γερμανός καγκελάριος που ήρθε στην Ελλάδα στη μετά Μέρκελ εποχή. Ένας χρόνος έχει περάσει από την τελευταία επίσκεψη του εμβληματικού Γερμανού ηγέτη στην Αθήνα και η κατάσταση μοιάζει ουσιαστικά διαφορετική σε σύγκριση με τον Οκτώβριο του 2021. Ο πόλεμος στην Ουκρανία επηρεάζει την κατανόηση του κόσμου από την Ευρώπη. Στη συνέχεια πιέζει τη Γερμανία να μπει στον στίβο της γεωπολιτικής, μια εξέλιξη ανεπιθύμητη αλλά απαραίτητη για τη χώρα. Μεταξύ άλλων, η Αθήνα και το Βερολίνο εμπλέκονται σε κυκλικές συμφωνίες όπλων. Η πρώτη παρέχει στην Ουκρανία άρματα μάχης BMP-1 και λαμβάνει οχήματα MARDER από τη δεύτερη.
Σε έναν κόσμο που αλλάζει, η Αθήνα αναμένει από το Βερολίνο να ασκήσει ηγεσία προς μια κατεύθυνση που θα προστατεύει τα θεμελιώδη συμφέροντα της Ευρώπης με ολιστικό τρόπο. Η επιμονή στη δημοσιονομική πειθαρχία και η απόρριψη φιλόδοξων πανευρωπαϊκών σχεδίων –με σημαντική εξαίρεση την έκδοση κοινού χρέους κατά τη διάρκεια της πανδημίας– αντικατοπτρίζει μια αξιοσέβαστη οικονομική θεωρία. Αυτή η θεωρία, ωστόσο, αναμφισβήτητα αποτυγχάνει να ανταποκριθεί στις πολύπλευρες προκλήσεις που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή η Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν είναι όλα τα οικονομικά. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα βλέπει την εξέλιξη των γερμανοτουρκικών δεσμών –συμπεριλαμβανομένου του επιπέδου των εξαγωγών όπλων– με ύποπτο τρόπο.
Ο καγκελάριος Scholz έρχεται στην Ελλάδα με μια τυπική ατζέντα εμβάθυνσης των οικονομικών δεσμών. Σύμφωνα με τα τελευταία γερμανικά στατιστικά στοιχεία, οι γερμανικές εξαγωγές προς την Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 16,3% στα 5,2 δισ. ευρώ το πρώτο οκτάμηνο του 2022 σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο.
Οι γερμανικές εισαγωγές από την Ελλάδα παρουσίασαν αύξηση 7,5% και ανήλθαν σε περίπου 2 δισ. ευρώ. Η συνεργασία για την πράσινη ενέργεια είναι παρόμοια άνθηση, όπως συμβαίνει με τις γερμανικές άμεσες ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα. Τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος δείχνουν ότι η Γερμανία ήταν μεταξύ των τριών κορυφαίων επενδυτών τη δεκαετία από το 2011 έως το 2021.
Τέλος, η επίσκεψη του καγκελαρίου Scholz στην Ελλάδα μπορεί να προσθέσει έναν νέο, δημιουργικό χαρακτήρα στις διμερείς διαβουλεύσεις. Ενώ η Γερμανία εξετάζει εάν θα υπογράψει συμφωνία με την COSCO Shipping για τερματικό σταθμό στο λιμάνι του Αμβούργου, η Ελλάδα μπορεί να προσφέρει τη δική της τεχνογνωσία στη συνεργασία με την κινεζική εταιρεία που θα ελέγχει το λιμάνι του Πειραιά για τις επόμενες δεκαετίες. Τόσο η Γερμανία όσο και η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθούν να προσαρμόσουν την πολιτική τους έναντι της Κίνας και η ελληνική εμπειρία αποτελεί χρήσιμη πηγή γνώσης.
Ο Δρ Γιώργος Ν. Τζογόπουλος είναι λέκτορας στο Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο της Νίκαιας (CIFE) και ανώτερος συνεργάτης στο Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής & Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) και στο Κέντρο Στρατηγικών Σπουδών Begin-Sadat στο Ramat Gan, Ισραήλ.