Ακουσες τα νέα? Ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος τελείωσε πριν από 74 χρόνια. Τα γεγονότα του 1965 των «Αποστατών του Ιουλίου» συνέβησαν πριν από 58 χρόνια. Η εξέγερση του Πολυτεχνείου ήταν πριν από 50 χρόνια. Όλα αυτά είναι ιστορικά γεγονότα μεγάλης σημασίας, συναρπαστικά τόσο για τους ιστορικούς όσο και για τον απλό ή τακτικό αναγνώστη ιστορικών βιβλίων. Όποιος όμως επιχειρεί μια πολιτική αντιπαράθεση σήμερα, το 2023, παραθέτοντας γεγονότα που συνέβησαν το 1944, το 1965 ή το 1973, ζει σε άλλον πλανήτη. Και σίγουρα δεν μιλούν σε κανέναν ψηφοφόρο που είναι κάτω των 50 ετών – ας είμαστε γενναιόδωροι. Τα επίμαχα γεγονότα ήταν σχετικά πρόσφατα και τα πάθη δεν είχαν καταλαγιάσει. Επιπλέον, όσοι ήταν τότε νέοι ήξεραν ποιες ήταν οι αναφορές. Αυτό ήταν τότε. Σήμερα μόνο όσοι έχουν κολλήσει στο παρελθόν μπορούν να κάνουν πολιτική με τα σκιάχτρα και τα συνθήματα εκείνης της εποχής.
Ποιος έχει μείνει εγκλωβισμένος σε μια μάχη με τα φαντάσματα της ιστορίας; Είναι κυρίως η Αριστερά που ηττήθηκε στον Εμφύλιο αλλά κέρδισε την ιδεολογική μάχη που ακολούθησε την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα. Όσοι εξορίστηκαν σε απομονωμένα νησιά, η επταετής δικτατορία, έδωσε στην Αριστερά ένα ηθικό και ιδεολογικό πλεονέκτημα. Κυριάρχησε στην τοπική διανόηση, στα πανεπιστήμια και κατείχε το μονοπώλιο της ιστορικής ανάλυσης, του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζουμε την εξωτερική πολιτική και τις ξένες δυνάμεις. Αυτό είναι το κύμα ιδεολογικής ηγεμονίας και ριζοσπαστικοποίησης που ανέβηκε στην εξουσία ο αείμνηστος ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ Ανδρέας Παπανδρέου και είναι το ίδιο που τον παρέσυρε σαν ορμητικό ποτάμι. Αν δεν υπήρχε τότε ο Παπανδρέου, το τσουνάμι μπορεί να είχε οδηγήσει σε μια πρώιμη εκδοχή του ΣΥΡΙΖΑ, ίσως ήδη από το 1981.
Η Αριστερά πέτυχε και τελικά ανέβηκε στην εξουσία το 2015. Για να είμαι απόλυτα ειλικρινής, ήρθε στην εξουσία σε μεγάλο βαθμό από την ανεπάρκεια, τις κακίες και τη σήψη ενός αστικού καθεστώτος που έκανε χάος όσο ήταν στην κυβέρνηση, ήταν ασύστολα λαϊκίστικο και τελικά χρεοκόπησε. Η λαϊκή αγανάκτηση ήταν αδιανόητη και εν μέρει δικαιολογημένη. Ήταν μια μεγάλη νίκη για την Αριστερά – και μια τεράστια ήττα. Η πραγματικότητα έχει έναν μοναδικό τρόπο να καταρρίπτει μύθους που έχουν δημιουργηθεί εδώ και δεκαετίες. Όμως η ζωή προχωρά, η κοινωνία αλλάζει και οι πολίτες θέλουν απτές λύσεις στα προβλήματά τους. Οι τσακωμοί για το χθες ή την προηγούμενη που δεν τους αφορούν. Οι νεότεροι δεν ξέρουν καν για τι πράγμα μιλάμε.
Έτσι φτάσαμε στο 2023. Με την Αριστερά να χάνει το μονοπώλιό της στον δημόσιο λόγο. Με τη γενιά που ακολούθησε την αποκατάσταση της δημοκρατίας να στέκεται στο πλευρό, μαζί με τις ιδεολογικές εμμονές και τη νοσταλγία της για ξεπερασμένα τοτέμ. Ένας πολύ μεγάλος κύκλος κλείνει. Η κοινωνία αισθάνεται ότι δεν μπορεί να προχωρήσει αν το βλέμμα της είναι συνεχώς καρφωμένο στον καθρέφτη, στο χθες. Θέλει να προχωρήσει.