Οι προκλήσεις μπορεί συχνά να παρουσιάζουν εξαιρετικές ευκαιρίες, ακόμη και όταν αυτές οι προκλήσεις φαίνονται ανυπέρβλητες. Η κλιματική κρίση είναι η μεγαλύτερη υπαρξιακή απειλή μέχρι σήμερα, και το βάρος της ευθύνης και του κινδύνου βρίσκεται στους ώμους των νεότερων γενεών.
Στην Ελλάδα, αυτό το βάρος είναι ιδιαίτερα μεγάλο, καθώς η νεολαία βρίσκεται αντιμέτωπη με οικονομική αβεβαιότητα και κλιματική ανησυχία. Κατανοούν την εξάρτηση από μια ακμάζουσα, αναπτυσσόμενη τουριστική βιομηχανία, η οποία αποτελεί σημαντικό μοχλό της οικονομίας που παρέχει θέσεις εργασίας. Καταλαβαίνουν επίσης ότι η κλιματική κρίση θα μπορούσε να απειλήσει αυτή τη βιομηχανία, η οποία είναι επίσης πηγή υπερηφάνειας για τη χώρα. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, η Ελλάδα θα μπορούσε να περιμένει περισσότερους από ένα εκατομμύριο ταξιδιώτες μόνο από τις Ηνωμένες Πολιτείες το 2023 λόγω περισσότερων απευθείας πτήσεων προς την Αθήνα.
Η έλξη για την Ελλάδα δεν αποτελεί έκπληξη. Τα έχει όλα όσον αφορά τους φυσικούς πόρους. Ο ήλιος, που παρέχει 250 ημέρες ηλιοφάνειας το χρόνο, οι θάλασσες, τα ποτάμια, οι λίμνες και τα βουνά, για να μην αναφέρουμε την ιστορία και τους αρχαιολογικούς χώρους, το καθιστούν κορυφαίο τουριστικό προορισμό χρόνο με το χρόνο. Η χώρα βρίσκεται σε καλή θέση για να αξιοποιήσει τους φυσικούς της πόρους και να τους βάλει σε λειτουργία, δημιουργώντας ένα βιώσιμο μέλλον που ανοίγει το δρόμο για μορφές οικοτουρισμού που θα μπορούσε να ζηλέψει ο κόσμος.
Αυτή η φιλοδοξία δεν θα είναι χωρίς συνέπειες για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και του περιβάλλοντος, παρουσιάζοντας μια δύσκολη επιλογή μεταξύ της διατήρησης ενός από τους κύριους οικονομικούς σωλήνες της χώρας, που επηρεάζει το νέο εργατικό δυναμικό που βασίζεται στην εποχική εργασία, προστατεύοντας παράλληλα τους τόπους που τρέφονται αυτή η ίδια βιομηχανία. Μπορεί να γίνει όμως.
Ήταν η Κόστα Ρίκα στην Κεντρική Αμερική που έφερε για πρώτη φορά την ιδέα στη δεκαετία του 1960 να διατηρήσει και να προστατεύσει τους φυσικούς της πόρους προσκαλώντας τον κόσμο να έρθει και να απολαύσει την ομορφιά της χώρας, να τη γιορτάσει, βοηθώντας επίσης στην προστασία της. Αυτό ήταν το σχέδιο και πέτυχε.
Η Ελλάδα ήδη κάνει μεγάλα βήματα από μόνη της. Σύμφωνα με το Reuters, που ανέφερε για τον πρώτο νόμο της Ελλάδας για το κλίμα που ψηφίστηκε πέρυσι, «η νομοθεσία έθεσε ενδιάμεσους στόχους για την Ελλάδα να μειώσει τις εκπομπές θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 και κατά 80% έως το 2040, προτού επιτύχει μηδενικές καθαρές εκπομπές έως το 2050».
Ένα δημοφιλές άρθρο των New York Times από το 2021 έθεσε τους στόχους για την Ελλάδα και την πρόοδό της: Το νησί της Νάξου, μέσω ενός υποθαλάσσιου ιστού καλωδίων, διευκολύνει την αιολική ενέργεια. Άλλα νησιά λειτουργούν ως θερμοκοιτίδες για ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Ηλιακοί συλλέκτες και ανεμογεννήτριες αρχίζουν να διασκορπίζονται στην ηπειρωτική χώρα και σε πολλά από τα 227 κατοικημένα νησιά (και συνεχίζονται). Οι μεγάλες εταιρείες με βαθιές τσέπες βλέπουν τις δυνατότητες και επενδύουν.
Αλλά δεν θα είναι μόνο οι προικισμένες εταιρείες και οι πλούσιοι ξένοι που θα κάνουν τη διαφορά ή ακόμα και τη μεγαλύτερη διαφορά. Η Ελλάδα χρειάζεται να εκμεταλλευτεί, με συμμετοχή, τον πιο πολύτιμο φυσικό πόρο από όλους: τους νέους της.
Είναι μια κοινή υπόθεση να πιστεύουμε ότι οι νέοι δεν νοιάζονται ή δεν το καταλαβαίνουν ή είναι πολύ βυθισμένοι στους εικονικούς κόσμους, τις ηλεκτρονικές συσκευές και τα επιπόλαια ενδιαφέροντά τους για να νοιάζονται. Το αντίθετο μάλιστα.
Μην κοιτάξετε περισσότερο από έναν Λευτέρη Αραπάκη της Εναλείας. Έχει προσκαλέσει νέους ανθρώπους να τον βοηθήσουν να καθαρίσει τα κατά τα άλλα παρθένα ελληνικά νερά προσκαλώντας ψαράδες, των οποίων τα αλιεύματα είναι λιγότερα από παλιά, να ψαρέψουν επίσης παλιά, εγκαταλειμμένα δίχτυα που σκουπίζουν τον βυθό. Win-win-win. Οι βυθοί της θάλασσας καθαρίζονται για να διατηρηθεί και να προστατευθεί η θαλάσσια ζωή. Οι ψαράδες βγάζουν λεφτά όταν δεν υπάρχουν αλιεύματα. Και οι νέοι ασχολούνται κάνοντας κάτι που έχει νόημα.
Υπάρχει ο Βασίλης Σφακιανόπουλος των Save Your Hood. Αυτός, ένας άνθρωπος, αποφάσισε να κάνει κάτι για τη γειτονιά του στην Αθήνα, να μαζέψει σκουπίδια και κάθε είδους απορρίμματα, να τα ανακυκλώσει, να καμαρώσει για το πού μένει ομορφαίνοντάς την. Και αυτός ο ηγέτης στην κινητοποίηση της κοινότητας και στη συλλογή σκουπιδιών και απορριμμάτων έχει πλέον νέους ακόλουθους στη δική του γειτονιά. Επιπλέον, κάλεσε άλλες γειτονιές και ηγέτες να κάνουν το ίδιο. Το Save Your Hood είναι πλέον ένα δίκτυο γειτονιών γεμάτο με νέους ανθρώπους που νιώθουν τη δύναμη να δράσουν σε όλη την πόλη της Αθήνας όπου ζουν. Και έχει εισαγάγει την ιδέα του σε κοινότητες σε άλλα μέρη του κόσμου.
Και υπάρχει η Ecogenia – ένας οργανισμός με στόχο που είναι τολμηρός, να γίνει το εθνικό κλιματικό σώμα της Ελλάδας. Προσλαμβάνει, εκπαιδεύει και κινητοποιεί πρόθυμους νέους σε έργα δράσης για το κλίμα σε όλη τη χώρα. Η φιλοδοξία είναι να κλιμακωθεί αυτό το έργο και να επιταχυνθεί η τοπική και εθνική ατζέντα για το κλίμα, ενισχύοντας παράλληλα ένα πράσινο εργατικό δυναμικό.
Η Ecogenia έχει την προσοχή όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιλέχθηκε να εκπροσωπήσει την ελληνική κοινωνία των πολιτών στο Φόρουμ της Μεσογείου και επιλέχθηκε επίσης ως ο εθνικός νικητής για το πολυπόθητο Ευρωπαϊκό Βραβείο Νεολαίας Καρλομάγνος. Το Ecogenia είναι ένα πρότυπο για την ενδυνάμωση των νέων, στην προκειμένη περίπτωση των νέων Ελλήνων που νοιάζονται βαθιά για τη χώρα τους και το μέλλον της, και για να διοχετεύσουν αυτό το πάθος μέσω της κλιματικής κρίσης.
Μέσω μιας θητείας δημόσιας υπηρεσίας, τα μέλη της κοόρτης Ecogenia μπορούν να συνεισφέρουν με πολύ πρακτικό τρόπο στη δράση για το κλίμα, υπηρετώντας μια τοπική κοινότητα, ενώ παράλληλα λαμβάνουν αποζημίωση για το χρόνο τους. Τα μέλη της κοόρτης της Ecogenia έχουν εκφράσει ότι ένα πρόσθετο πλεονέκτημα της θητείας τους είναι να συνεργαστούν για να εργαστούν σε ομάδες με ομοϊδεάτες ανθρώπους σε αλληλεγγύη μεταξύ τους για να καταπολεμήσουν προληπτικά το δικό τους άγχος για το κλίμα. Αυτή η αίσθηση κοινού σκοπού και αλληλεγγύης είναι κρίσιμης σημασίας για τη διατήρηση της έμπνευσης και της παρακίνησης των νέων σε έναν κόσμο που πολλές φορές αισθάνεται συντριπτικός και δύσκολος στην πλοήγηση.
Τα πιλοτικά έργα της Ecogenia έχουν επικεντρωθεί σε δύο βασικούς τομείς του προγράμματος μέχρι στιγμής. οικοτουρισμός και εκπαίδευση. Το οικοτουριστικό τους έργο στη Δωρίδα της Στερεάς Ελλάδας κινητοποιεί τους νέους να ανοίξουν και να διατηρήσουν ένα σύστημα πεζοπορικών μονοπατιών που συνδέουν χωριά της περιοχής. Το εκπαιδευτικό τους έργο στα Χανιά της Κρήτης εκπαίδευσε μέλη κοόρτης για να εργαστούν με νέους μαθητές, εμπλέκοντας πάνω από 500 από αυτούς σε εκπαίδευση και δραστηριότητες που ευαισθητοποιούν, προωθώντας επίσης την πρακτική της συμμετοχής στα κοινά.
Η Ecogenia δημιουργεί επίσης συνέργια μεταξύ άλλων ομάδων που επίσης μάχονται ενάντια στο θερμαινόμενο κλίμα μας. Δεν υπάρχει γρήγορη λύση ή μία λύση για την κρίση στην οποία βρισκόμαστε, και η συνεργασία βρίσκεται στο επίκεντρο αυτής της δουλειάς για να διασφαλιστεί ότι θα υλοποιηθεί πλήρως μια ολοκληρωμένη προσέγγιση.
Ένας από τους οργανισμούς με τους οποίους έχει συνεργαστεί είναι το Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος (ACG) μέσω δύο οργανωτικών του μονάδων: Το Κέντρο Demos, αποστολή του οποίου είναι να διαμορφώσει ενεργό, αποτελεσματικό πολίτη μέσω ενός εξειδικευμένου προγράμματος σπουδών στο εξωτερικό και προγραμματισμού καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. συμπεριλαμβανομένων πάνελ και προβολών ταινιών με επίκεντρο το περιβάλλον. Επίσης, το The Center of Excellence in Sustainability με έμφαση στις ακαδημαϊκές προσφορές, την έρευνα και άλλες πρωτοβουλίες. Ο Demos και το CoES θα συνεργαστούν με την Ecogenia για την ανάπτυξη προγραμματισμού που προωθεί τη βιωσιμότητα για την ενίσχυση της ελληνικής κοινωνίας, ενώ η Ecogenia προσλαμβάνει φοιτητές από το πρόγραμμα Περιβαλλοντικών Σπουδών του ACG και το Τμήμα Επιστημών και Μαθηματικών. Είναι ένα win-win τόσο για τους μαθητές στο ACG όσο και για τις προσπάθειες της Ecogenia, καθώς επεκτείνει τόσο τον προγραμματισμό όσο και τη συμμετοχή.
Ενώ όλα φαίνονται πολλά υποσχόμενα και υπάρχει δυναμική, η ίδια η Ελλάδα και οι νέοι ακτιβιστές της αντιμετωπίζουν επίσης μια δική τους πρόκληση. Ενώ η Ελλάδα έχει πολλά καλά χαρακτηριστικά, ένα από αυτά δεν ήταν, μέχρι πολύ πρόσφατα, η καλλιέργεια μιας κουλτούρας εθελοντισμού με την πάροδο του χρόνου. Ως αποτέλεσμα, πολλοί νέοι αισθάνονται υποτιμημένοι ή δεν εκτιμώνται καθόλου στη δουλειά τους.
Άλλες ανεπτυγμένες χώρες στην Ευρώπη έχουν μια υποδομή και μια κουλτούρα που υποστηρίζει την αφοσίωση των νέων σε αυτό το έργο και επίσης τροφοδοτεί το πάθος τους για το μέλλον. Στην Ελλάδα λείπουν και τα δύο και πληγώνει εκείνους τους νέους που παίρνουν σοβαρά τη ζωή τους, τη δουλειά τους ως ακτιβιστές και την ταυτότητά τους ως Έλληνες.
Ένας νεαρός Έλληνας είχε εργαστεί σε μια άλλη πιο προνομιακή ευρωπαϊκή χώρα στον ακτιβισμό για το κλίμα. Συνέκρινε την εμπειρία με τη φροντίδα του αρκετά υγιούς παιδιού ενός συγγενή, ενώ παραμελούσε το δικό τους άρρωστο παιδί, εκείνο που τη χρειαζόταν περισσότερο, στο σπίτι. Ένιωθε ένοχη που το έκανε. Αλλά η πραγματικότητα για πολλούς νέους Έλληνες είναι ότι η χώρα τους απλά δεν τους αγαπά, τουλάχιστον όχι αρκετά για να τους καλέσει να συνεργαστούν με σοβαρούς φορείς στη χώρα για να δημιουργήσουν μια ατζέντα, από κοινού, για βιώσιμη ανάπτυξη.
Ένα είναι σίγουρο: Οι νέοι Έλληνες αγαπούν τη χώρα τους. Θέλουν να τους δουν και να τους ακούσουν. Και θέλουν να είναι μέρος ενός επιτυχημένου μέλλοντος, γιατί πιστεύουν ότι έχουν σημαντικό ρόλο να παίξουν. Ένα μέρος του τελευταίου είναι να φέρνουν ακόμα περισσότερους ανθρώπους στη σκηνή τους.
Η Ecogenia, αν και ακόμη εκκολαπτόμενος οργανισμός, φιλοδοξεί να γίνει ένα εθνικό πρόγραμμα, που θα ζητά από κάθε νέο Έλληνα να υπηρετήσει τη χώρα του στον πόλεμο κατά της κλιματικής αλλαγής. Θα ανταμειφθούν δύο φορές. Η εξυπηρέτηση είναι συχνά η δική της ανταμοιβή. Γεννά υπερηφάνεια και παράγει ενέργεια για να κάνεις περισσότερα. Και η οικονομική αποζημίωση είναι ένα κίνητρο, που δείχνει ότι η δουλειά τους έχει αξία και εγγυάται ότι αυτή η ευκαιρία είναι προσβάσιμη σε όλους. Win-win.
Η Ecogenia και άλλοι οργανισμοί που εργάζονται για τον καθαρισμό του περιβάλλοντος θα βοηθήσουν στη δημιουργία μιας Ελλάδας με περισσότερες ευκαιρίες στο εγγύς μέλλον. Μαζί με την κυβέρνηση και τους ιδιώτες επενδυτές που εργάζονται όλοι μαζί για το κλίμα, αυτό μπορεί να βάλει φραγμό στη διαρροή εγκεφάλων της Ελλάδας, η οποία μειονεκτεί από την οικονομική κρίση του 2008 και το επακόλουθο πρόγραμμα διάσωσης. Ο ακτιβισμός για το κλίμα και η προσοχή στην κλιματική κρίση από τους επενδυτές, δημιουργούν θέσεις εργασίας στις οποίες οι Έλληνες θα επιστρέψουν στα σπίτια τους αν πληρώσουν καλά. Και οι Έλληνες που έχουν αναγκαστεί να εργαστούν σε άλλες χώρες λόγω της έλλειψης ευκαιριών στην Ελλάδα θέλουν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.
Υπάρχει μόνο ένας τρόπος να αλλάξουν τα πράγματα σε μια χώρα, σε οποιαδήποτε χώρα, και αυτός είναι να εμπλακούν οι άνθρωποι. Η συμμετοχή των πολιτών είναι το κλειδί. Ο καλύτερος τρόπος για να διατηρήσουμε τη δημοκρατία και να τη βοηθήσουμε να ανθίσει είναι να συμμετέχουμε σε αυτήν. Η ενεργή, αποτελεσματική ιδιότητα του πολίτη είναι απαραίτητη, και επομένως η καλύτερη ευκαιρία που έχουμε για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής είναι να σηκώσει τα μανίκια κάθε πολίτης και να εμπλακεί. Win-win-win.
Τώρα είναι η ευκαιρία να συμμετάσχετε στην επόμενη ομάδα της Ecogenia και να γίνετε μέλος της γενιάς με ξεκάθαρο όραμα για να δοθεί προτεραιότητα στη δράση για το κλίμα. Η Ecogenia πραγματοποιεί πρόσληψη για την επόμενη ομάδα της. Εάν είστε 18-30 ετών ή γνωρίζετε νέους σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα, που αναζητούν μια αμειβόμενη ευκαιρία να εμπλακούν στη δράση για το κλίμα, τώρα είναι η ώρα να κάνετε αίτηση. Αυτή η επόμενη ομάδα θα εργαστεί στην περιοχή της Δωρίδας για να συνεχίσει το άνοιγμα και την αναζωογόνηση ενός δικτύου μονοπατιών για να βοηθήσει στην έναρξη μιας τοπικής οικονομίας οικοτουρισμού. Εκτός από αυτή τη σημαντική εργασία που βασίζεται στην κοινότητα, τα μέλη της κοόρτης θα λάβουν εξατομικευμένη εκπαίδευση κατά τη διάρκεια της θητείας τους και μετά το πρόγραμμα, θα ενεργοποιηθούν σε ένα αναπτυσσόμενο δίκτυο αποφοίτων της Ecogenia.
Οι αιτήσεις υποβάλλονται στις 13 Μαρτίου 2023 και το πρόγραμμα θα διαρκέσει από τις 2 Μαΐου έως τις 7 Ιουλίου 2023. Συνδεθείτε στο ecogenia.org/dorida-recruitment/.
Η Δρ Mary Cardaras είναι δημοσιογράφος και αναπληρώτρια καθηγήτρια και πρόεδρος πολιτικών επιστημών στο California State University, East Bay. Είναι διευθύντρια του Κέντρου Demos στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος και είναι πρόεδρος των Φίλων της Οικογένειας. Για να επικοινωνήσετε μαζί της σχετικά με το Ecogenia ή το Κέντρο Demos: