Αν δεκάδες νεκροί και εκατοντάδες αγνοούμενοι στα ανοικτά των ελληνικών ακτών δεν μας ενώσουν έστω και για λίγο, αν δεν μπορούμε να κάνουμε μια σοβαρή συζήτηση για όλες τις διαστάσεις της μαζικής μετανάστευσης, τότε κινδυνεύουμε να χάσουμε κάθε ελπίδα συμφωνίας μεταξύ μας.
Η πολιτεία ανταποκρίθηκε στο ναυάγιο, μέσω όλων όσων συμμετείχαν στις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης, στην περίθαλψη των επιζώντων. Κήρυξε τριήμερο εθνικό πένθος. Αλλά οι πρωταγωνιστές του δημόσιου διαλόγου –τα κόμματα, τα μέσα ενημέρωσης και τα τρολ– προσπάθησαν να μετατρέψουν την τραγωδία σε μια ακόμη εσωτερική διαμάχη, όπου η μια πλευρά κατηγορείται για «δολοφονία μεταναστών» και η άλλη ότι θέλει η Ελλάδα να είναι εντελώς απροστάτευτη.
Πότε θα καταλάβουμε ότι δεν είναι όλα για εμάς; Ο κόσμος βιώνει τη μεγαλύτερη κρίση εκτοπισμένων ανθρώπων από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο πρόσφυγας, ο πεινασμένος, δεν νοιάζεται για τους ελληνικούς καβγάδες. Αγνοεί μεγαλειώδεις θεωρίες συνωμοσίας όπως η «Μεγάλη Αντικατάσταση» των ντόπιων Χριστιανών από εισαγόμενους Μουσουλμάνους, των ντόπιων εργατών από φθηνότερους αντιπάλους. Αλλά η μετακίνηση καθενός από τα εκατομμύρια των ανθρώπων συνενώνεται σε ένα παγκόσμιο κύμα μετανάστευσης, πρέπει να αντιμετωπιστεί σε παγκόσμιο επίπεδο. Το ναυάγιο της Τετάρτης είναι απόδειξη της αποτυχίας τέτοιων προσπαθειών.
Εδώ και χρόνια, η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθεί να επιβραδύνει τη ροή των μεταναστών χρηματοδοτώντας προγράμματα σε χώρες προέλευσης και σε εκείνες που βρίσκονται στο δρόμο τους, όπως η Λιβύη. Ούτε οι προσπάθειες παρεμπόδισης της εισόδου (που περιλαμβάνουν παράνομες επιστροφές ή απωθήσεις) ήταν επιτυχείς.
Παρόλο που γίνεται λιγότερο φιλόξενη, η ΕΕ συνεχίζει να υπόσχεται μια καλύτερη ζωή σε όσους την αναζητούν. Μόνο στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή πέρυσι περίπου 3.800 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε χερσαίες και θαλάσσιες διαδρομές. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης, περισσότεροι από 21.000 έχουν χαθεί μεταξύ Βόρειας Αφρικής και Ευρώπης από το 2014.
Το θέμα αφορά άμεσα την Ελλάδα. Όχι όμως μόνο η Ελλάδα. Και είναι περίπλοκο. Χρειαζόμαστε εθνική στρατηγική και συνεργασία με εταίρους και άλλες χώρες. Πρέπει να δούμε όλες τις παραμέτρους του προβλήματος και να συμφωνήσουμε σε κρίσιμα σημεία. Πρέπει να είμαστε αποτελεσματικοί και ανθρώπινοι.
Όταν βλέπουμε τα πάντα σαν ευκαιρία να νικήσουμε ο ένας τον άλλον, υπονομεύουμε όλες τις προσπάθειές μας.