Μπορούμε να συνηθίσουμε το απρόβλεπτο; Μπορούμε να προετοιμαστούμε για κάτι που προκαλεί τον όλεθρο με σχέδια και καθημερινές τελετουργίες; Η αλήθεια είναι ότι πρέπει να αρχίσουμε να συμβιβαζόμαστε με το γεγονός ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα δεν θα είναι περιστασιακά από εδώ και πέρα, ότι θα μας χτυπούν με αυξανόμενη ένταση και ότι ο αντίκτυπός τους θα γίνει όλο και πιο δύσκολο να υπολογιστεί. Ο Ιούλιος του 2023 πρόκειται να γίνει ο πιο καυτός που έχει καταγραφεί εδώ και εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες χρόνια στον πλανήτη Γη συνολικά, σύμφωνα με κορυφαίο ειδικό της NASA για το κλίμα.
Χρειάζεται αρκετή ψυχολογική δύναμη για να απορροφήσεις τέτοιες δυστοπικές προβλέψεις χωρίς να κλονιστείς μέχρι τον πυρήνα σου, τόσο ως άτομο όσο και ως κοινωνία. Οι επιστήμονες συμφωνούν ότι αυτή η δυστοπία δεν είναι πλέον στο μέλλον. είναι εδώ, σήμερα. Η συζήτηση για τα αίτια, τα προληπτικά μέτρα που δεν έγιναν ποτέ, τα μέτρα που αν εφαρμοστούν ακόμη και τώρα θα χρειάζονταν χρόνια για να αντιστραφεί ή και να μετριαστεί η κλιματική κρίση, φαίνεται να βρίσκονται στην κορυφή κάθε ειδησεογραφικού μέσου στον κόσμο. Λοιπόν, πώς μπορεί όλο αυτό το «ενισχυμένο άγχος» να βοηθήσει χωρίς μεγαλύτερη επαγρύπνηση;
Ο ρόλος των κυβερνήσεων γίνεται επίσης πιο απαιτητικός και πολύπλοκος υπό αυτό το πρίσμα. Η σωστή στήριξη των χωρών και η προετοιμασία τους για «ακραία» οτιδήποτε είναι η μία όψη του νομίσματος. Το άλλο –εξίσου σημαντικό κομμάτι– είναι η εκπαίδευση των πολιτών και η ενημέρωση τους. Αυτό περιλαμβάνει την ενθάρρυνσή τους να εργαστούν εθελοντικά, τη διεξαγωγή ενημερωτικών εκστρατειών, τη βοήθεια τους να εντοπίσουν τους κινδύνους στις αυλές τους που μπορούν να οδηγήσουν σε περιβαλλοντική καταστροφή. Η συνεργασία μεταξύ των πολιτών, των τοπικών αρχών, της κεντρικής κυβέρνησης και του κράτους δεν είναι απλώς απαραίτητη – είναι κρίσιμη.
Ειδικά στην Ελλάδα, όπου έννοιες όπως η κοινωνία των πολιτών, ο εθελοντισμός και η συνεργασία μεταξύ της βάσης και του κράτους δεν έχουν ακόμη ριζώσει (για να το θέσω κομψά), χρειάζεται να υπάρξει σοβαρή αναπροσαρμογή των εθνικών προτεραιοτήτων. Η εκ των υστέρων αποζημίωση δεν είναι η μόνη απάντηση και σύντομα θα είναι τόσο ανεπαρκής ώστε να είναι αμελητέα. Οι φυσικές καταστροφές γίνονται τόσο διαδεδομένες και τόσο συχνές που η τοποθέτηση επίδεσμου στην πληγή δεν θα είναι βιώσιμη λύση για πολύ περισσότερο.
Χωρίς ενεργό και σταθερό κεντρικό έλεγχο (συμπεριλαμβανομένης της ανακάλυψης τι έκαναν οι τοπικές αρχές με όλα τα χρήματα που τους δόθηκαν για μέτρα πρόληψης πυρκαγιάς), χωρίς αίσθηση ατομικής φροντίδας και ευθύνης για τα βασικά (πόσο δύσκολο είναι να καθαρίσεις τον κήπο ή το χωράφι σου από ξερά χόρτα και σκουπίδια), οι υψηλές θερμοκρασίες θα δώσουν τη σπίθα – αλλά θα έχουμε φυτέψει την ασφάλεια.
Οι καταστροφές είναι η επέκταση της αδράνειας και του πανικού. Αυτά μπορεί να φαίνονται σαν αντίθετα, αλλά οδηγούν στο ίδιο πράγμα.