Αν η Ελλάδα ήταν μετοχή, η αξία της θα ανέβαινε, λέει ο πρώην Ανώτατος Συμμαχικός Διοικητής του ΝΑΤΟ (2009-2013), ναύαρχος Τζέιμς Σταυρίδης. Σε συνέντευξή του στην Καθημερινή τονίζει όχι μόνο τη σημασία της γεωγραφικής θέσης της Ελλάδας αλλά και τον ρόλο της ελληνοαμερικανικής κοινότητας. Σημειώνει ότι θα εξυπηρετούσε τα γεωστρατηγικά συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών εάν τα αμερικανικά αντιπυραυλικά πολεμικά πλοία, που βρίσκονται αυτή τη στιγμή στην Ισπανία, εδρεύουν στα ελληνικά λιμάνια.
Ο Σταυρίδης προβλέπει ότι μετά την επανεκλογή του, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ενδέχεται να υιοθετήσει μια πιο συνεργατική προσέγγιση. Από αυτή την άποψη, θα μπορούσε να υπάρξει μια ευκαιρία εάν ο Τούρκος πρόεδρος, ενθαρρυμένος από αυξημένη αυτοπεποίθηση και χωρίς την ανάγκη να ασκήσει σημαντική επιρροή στην κοινή γνώμη, επιλέξει να μετριάσει ορισμένες από τις θέσεις του.
Ωστόσο, τονίζει ότι οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να πιέζουν την Τουρκία για να σταματήσει τις επιθετικές της ενέργειες στο Αιγαίο. Υπογραμμίζει ότι η θέση της Άγκυρας απέναντι στην Αθήνα λαμβάνεται υπόψη στο πλαίσιο της συνολικής αξιολόγησης της Ουάσιγκτον σχετικά με την παροχή νέων F-16 στην Τουρκία και τον εκσυγχρονισμό του σημερινού στόλου της.
Ο Σταυρίδης, ο οποίος υπηρέτησε ως κοσμήτορας της Σχολής Νομικής και Διπλωματίας Fletcher (2013-2018) και σήμερα κατέχει τη θέση του αντιπροέδρου για παγκόσμιες υποθέσεις στον Όμιλο Carlyle, συζητά επίσης για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Τονίζει ότι η πιθανότητα να επιτευχθεί λύση αυξάνεται καθώς η υπομονή των Δυτικών μπορεί να αρχίσει να μειώνεται λόγω του αυξανόμενου κόστους, τόσο από πλευράς πόρων όσο και εξοπλισμού.
Πώς αξιολογείται η στρατηγική αξία της Ελλάδας στην Ουάσιγκτον – Λευκός Οίκος, Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Υπουργείο Άμυνας, Κογκρέσο – και από τα δύο μέρη;
Αν η Ελλάδα ήταν μετοχή, η αξία της θα ανέβαινε. Καθώς αυξάνεται η πολυπλοκότητα στην Ανατολική Μεσόγειο, η αξία της Ελλάδας ως εταίρου αυξάνεται – λόγω της μοναδικής γεωγραφίας της, της μακροπρόθεσμης αξίας ως συμμάχου και της πολιτιστικής της σχέσης με την ισχυρή ελληνοαμερικανική κοινότητα.
Σούδα, Αλεξανδρούπολη, άλλες βάσεις – γινόμαστε μάρτυρες μιας μακροπρόθεσμης αναβάθμισης του ρόλου ασφαλείας της Ελλάδας στην ασταθή περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και των Βαλκανίων;
Ναι, με έμφαση στο Αιγαίο ως ελληνική/ΝΑΤΟϊκή θάλασσα σε κοντινή απόσταση από τη Μαύρη Θάλασσα και με πολύτιμη πρόσοψη ακινήτων στη Μεσόγειο. Με την πάροδο του χρόνου, θα ήθελα πολύ να δω τα αμερικανικά αντιτορπιλικά Aegis να σταθμεύουν στην Ελλάδα αντί στην Ισπανία, η οποία είναι τόσο μακριά στα δυτικά. Το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ είχε πλοία σταθμευμένα στον Πειραιά τη δεκαετία του 1970 και ήταν ένα πολύ δημοφιλές λιμάνι για τους ναυτικούς και μια πολύτιμη «προώθηση» στον Ψυχρό Πόλεμο από την σκοπιά του ναυάρχου.
Τι σημαίνει η επανεκλογή Ερντογάν για τις σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη;
Σημαίνει «κορυφή Ερντογάν». Το αν αυτό μεταφράζεται σε μια πιο μετριοπαθή πολιτική έναντι της Συμμαχίας και της Ουκρανίας (καθώς δεν χρειάζεται να προσφύγει στην εκλογική του βάση) είναι δύσκολο να εκτιμηθεί, αλλά συνολικά πιστεύω ότι θα τον βρούμε ως πιο συνεργάσιμο εταίρο στο μέλλον. Ο χρόνος θα δείξει.
Δεδομένων των οικονομικών της ελλείψεων, θα πρέπει η Άγκυρα να πάει στο ΔΝΤ ή θα μπορεί να στηριχθεί σε αραβικές επενδύσεις;
Τα οικονομικά θα οδηγήσουν σε μεγάλο βαθμό τη θέση του Ερντογάν στο μέλλον, οπότε αναζητήστε τον να αναζητήσει βοήθεια όπου μπορεί να τη βρει οικονομικά.
Γεωπολιτικά θα φέρει την Τουρκία πιο κοντά στη Ρωσία ή και στην Κίνα;
Κανείς δεν ξέρει, αλλά θα έλεγα ότι θα συνεχίσει να προσπαθεί να ακολουθεί μια μέση πορεία. Ένας καλός δείκτης θα είναι εάν δέχεται τη Σουηδία στο ΝΑΤΟ – εάν δεν το κάνει, θα εμφανιστούν φωνές που λένε ότι η απώλεια της Τουρκίας μπορεί να είναι ένα καλό εμπόριο για τη Σουηδία. Αμφιβάλλω ότι θα πάει τόσο μακριά, και έτσι θα στοιχημάτιζα ότι θα παραδεχτεί τη Σουηδία τους επόμενους μήνες.
Θα παραλάβει η Τουρκία τα νέα F-16 που αναζητά και θα αναβαθμίσει τα υπάρχοντα; Εκτός από το μπλοκάρισμα της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και την αγορά ρωσικών S-400, είναι εμπόδιο και η επιθετική συμπεριφορά προς την Ελλάδα;
Οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να πιέζουν την Τουρκία να σταματήσει τις επιθετικές ενέργειες στο Αιγαίο που στρέφονται κατά της ελληνικής κυριαρχίας. Αυτό θα είναι μέρος του λογισμού για τα F-16. Μην ξεχνάτε, η Τουρκία έχει ήδη αποσυρθεί από το πρόγραμμα των F-35 και οι αναβαθμίσεις των F-16 είναι στην καλύτερη περίπτωση μια παρηγοριά. Και οι δύο πλευρές θα συνεχίσουν να διαπραγματεύονται και οι ελληνικές ανησυχίες θα είναι σίγουρα μέρος του υπολογισμού, όπως θα έπρεπε.
Υπάρχει περίπτωση ο Ερντογάν να γίνει πιο συνεργάσιμος στην Ανατολική Μεσόγειο;
Πολύ νωρίς για να το πούμε, αλλά εμφανίζεται πιο συμφιλιωτικός προς το Ισραήλ ιδιαίτερα, κάτι που θα μπορούσε να είναι επωφελές για την Ελλάδα.
Με δεδομένο το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», υπάρχει πιθανότητα πραγματικής προόδου στο μέτωπο των ελληνοτουρκικών σχέσεων, με την επιθετική ρητορική και τις ενέργειες να υποχωρούν;
Είναι μια πιθανότητα, καθώς ένας Ερντογάν με αυτοπεποίθηση, που δεν χρειάζεται να παίζει τόσο δυνατά στη βάση του, μετριάζει κάποιες θέσεις. Ας ελπίσουμε. Θα έλεγα ότι η καλύτερη πολιτική για την Ελλάδα είναι απλώς να παρακολουθεί τις τουρκικές ενέργειες τους επόμενους μήνες.
Η κρίση της Ουκρανίας
Πού βρισκόμαστε στον πόλεμο της Ουκρανίας; Βλέπετε κάποια πιθανότητα για ειρήνη;
Τον επόμενο χρόνο, η πίεση τόσο στη Ρωσία όσο και στην Ουκρανία για εξεύρεση λύσης θα αυξηθεί. Για τον Πούτιν, το «ποσοστό εγκαύματος» είναι πολύ υψηλό – χάνει εκατοντάδες χιλιάδες νεαρούς Ρώσους (τόσο σε μάχη με θάνατο και τραύματα όσο και σε αυτούς που αναχωρούν από τη Ρωσία για να αποφύγουν το στρατό) και περίπου τη μισή του δύναμη επίγειας μάχης (τανκ και τεθωρακισμένα μεταφορείς προσωπικού). Από την ουκρανική πλευρά, η υπομονή της Δύσης μπορεί να αρχίσει να αμβλύνεται, δεδομένου του κόστους τόσο σε κεφάλαια όσο και σε εξοπλισμό. Δεδομένων και των δύο αυτών πιέσεων, είναι δυνατή μια διευθέτηση μετά από διαπραγματεύσεις στα τέλη του τρέχοντος έτους.
Υπάρχουν σφάλματα στη δυτική στρατηγική; Έχει ωθηθεί η Ρωσία πιο κοντά στην Κίνα;
Η Ρωσία θα ήταν πάντα ευθυγραμμισμένη με την Κίνα. Στην Αμερική, λέμε «πάπιες σαν πάπιες», και σε αυτό το πλαίσιο αυταρχικά καθεστώτα όπως άλλα αυταρχικά καθεστώτα. Δεν απωθήσαμε τη Ρωσία – αυτή είναι μαγική σκέψη. Ο Πούτιν επέλεξε να εισβάλει στην Ουκρανία όχι μία αλλά δύο φορές (2014 και 2022) και ήταν σκόπιμη επιλογή του. Η ιδέα ότι το ΝΑΤΟ τον απειλούσε με οποιονδήποτε τρόπο είναι εντελώς ανοησία – ως πρώην ανώτατος συμμαχικός διοικητής του ΝΑΤΟ, έχω δει κάθε πολεμικό σχέδιο και δεν υπάρχουν επιθετικές επιλογές προς τη Ρωσία: μόνο αμυντικά σχέδια. Και δεδομένου του εγωισμού και των πράξεων του Πούτιν, χαίρομαι που είμαστε προετοιμασμένοι ως συμμαχία να ανατρέψουμε τις φιλοδοξίες του.