Η χρονιά που πέρασε σημαδεύτηκε από την άγρια εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η οποία αναβίωσε τον εφιάλτη ενός μεγάλου πολέμου στην Ευρώπη. Για την παγκόσμια οικονομία, ήταν μια περίοδος μεγάλων προκλήσεων, κατά την οποία το επίκεντρο της παγκόσμιας προσοχής ήταν η βασική εντολή των κεντρικών τραπεζών: η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών.
Αφού παρέμεινε πολύ χαμηλά για μεγάλο χρονικό διάστημα, ο πληθωρισμός αυξήθηκε ξαφνικά και κλιμακώθηκε απότομα, κυρίως ως αποτέλεσμα δύο απρόβλεπτων κραδασμών από την πλευρά της προσφοράς που έπληξαν την οικονομία σε διαδοχικά κύματα: η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία, που οδήγησαν σε αύξηση των καυσίμων και άλλα οι τιμές των βασικών εμπορευμάτων. Αυτά τα δύο σοκ είναι αυτό που ονομάζουμε «άγνωστα άγνωστα», δηλαδή δεν μπορούν να μοντελοποιηθούν με κατανομές πιθανοτήτων και επομένως δεν θα μπορούσαν να προβλεφθούν από κεντρικές τράπεζες, οικονομικούς και χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, ακαδημαϊκούς ή κυβερνήσεις. Όσο ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται και συνεχίζει να κλονίζει τον κόσμο, μαζί με άλλες γεωπολιτικές εντάσεις, η αβεβαιότητα για τις οικονομικές εξελίξεις παραμένει αυξημένη.
Ο υψηλός πληθωρισμός επηρεάζει όλους τους πολίτες, αλλά ιδιαίτερα τους πιο ευάλωτους, και μπορεί να προκαλέσει έναν φαύλο κύκλο αυξήσεων των τιμών. Ως αποτέλεσμα, ο σχεδιασμός κατανάλωσης και επενδύσεων καθίσταται δύσκολος τόσο για τα νοικοκυριά όσο και για τις επιχειρήσεις. Επίσης, η εμπιστοσύνη στο νόμισμα αποδυναμώνεται, καθώς το χρήμα σταδιακά χάνει την αξία του.
Σε τέτοιες συνθήκες, όπως συνέβη στο παρελθόν, οι πολίτες στρέφουν το βλέμμα τους στις κεντρικές τράπεζες, από τις οποίες αναμένουν αποτελεσματικές ενέργειες για την αποκατάσταση της σταθερότητας της αγοραστικής αξίας του νομίσματος.
Στη ζώνη του ευρώ, οι επιχειρήσεις, οι επενδυτές, οι εργαζόμενοι και οι καταναλωτές πρέπει να αισθάνονται σίγουροι ότι, όχι μόνο στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ αλλά και όλοι όσοι εργάζονται στο Ευρωσύστημα, θα κάνουμε ό,τι χρειάζεται, στο πλαίσιο της εντολής μας, για να διασφαλίσουμε έγκαιρη επιστροφή του πληθωρισμού στο στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα. Τα κύρια μέσα νομισματικής πολιτικής μας παραμένουν τα επιτόκια πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, τα οποία αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω έως ότου τα πρόσφατα ενδεικτικά σημάδια μείωσης των πληθωριστικών πιέσεων μετατραπούν σε βεβαιότητα ότι ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει ξανά στο στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα.
Είναι σημαντικό, ωστόσο, να γνωρίζουμε ότι μια κεντρική τράπεζα δεν μπορεί να ελέγξει πολλούς παράγοντες που οδηγούν τον πληθωρισμό, όπως συνέβη πρόσφατα. Δεν μπορεί να διορθώσει τις διακοπές της εφοδιαστικής αλυσίδας που σχετίζονται με την πανδημία ή να μειώσει τις υψηλές τιμές ενέργειας και τροφίμων που προκύπτουν από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Στην καταπολέμηση του πληθωρισμού, οι υγιείς δημοσιονομικές και ενεργειακές πολιτικές των κυβερνήσεων διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο, όπως και η υπεύθυνη μισθολογική διαπραγματευτική συμπεριφορά των κοινωνικών εταίρων, η οποία θα πρέπει να αποτρέψει ένα εξωγενές ενεργειακό σοκ που έχει επιδεινώσει τους όρους εμπορίου για ένα μεγάλο Ο καθαρός εισαγωγέας ενέργειας, όπως η Ευρώπη, μετατράπηκε σε ανοδικό σπιράλ μισθών-τιμών που μας φέρνει πίσω στον στασιμοπληθωρισμό της δεκαετίας του 1970 και των αρχών της δεκαετίας του 1980. Είναι ενθαρρυντικό και ελπιδοφόρο ότι, προς το παρόν, δεν υπάρχει τέτοια σπείρα μισθών-τιμών που θα μας έδιωχνε από τον στόχο του 2%, ούτε υπάρχει καμία αποδέσμευση των μεσο-μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό από αυτόν τον στόχο. . Αυτό μας δίνει ελπίδα και κουράγιο να συνεχίσουμε την αντιπληθωριστική πολιτική χωρίς να αυξήσουμε τόσο τα επιτόκια που να προκαλέσουμε βαθιά ύφεση. Και φυσικά συνεχίζουμε να ελπίζουμε και να εργαζόμαστε για ένα οριστικό τέλος αυτής της συνεχιζόμενης αβεβαιότητας με τα πιο αποτελεσματικά διαθέσιμα μέσα: το τέλος αυτού του καταστροφικού πολέμου.
Οι κεντρικές τράπεζες αναγνωρίζουν βεβαίως ότι η δημοσιονομική πολιτική πρέπει να φέρει το κύριο βάρος της υποστήριξης ευάλωτων πολιτών, με μέτρα που πρέπει να είναι κατάλληλα στοχευμένα και προσωρινά και όχι μόνιμα και να παρέχουν κίνητρα για εξοικονόμηση ενέργειας. Στο πλαίσιο αυτό, και δεδομένου ότι το 2023 είναι έτος εθνικών εκλογών, η Τράπεζα της Ελλάδος, στην τελευταία Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής, ζήτησε ευθυγράμμιση και συνεννόηση μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων, προκειμένου να υλοποιηθούν οι βασικές δεσμεύσεις της οικονομικής πολιτικής – κυρίως επιστροφή σε σημαντικά πρωτογενή πλεονάσματα που μπορούν να εξασφαλίσουν τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους – και να διατηρήσουν τα αξιοσημείωτα επιτεύγματα της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία 10 χρόνια, επιδιώκοντας ως βασικό – εθνικό, θα έλεγα – στόχο την αναβάθμιση των ελληνικών κρατικών ομολόγων σε επενδυτικό βαθμό φέτος.
Το 2022, η Τράπεζα της Ελλάδος φιλοξένησε τη συνεδρίαση του Εποπτικού Συμβουλίου του SSM. Το 2023, θα υποδεχτούμε τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ στην Αθήνα. Η φιλοξενία των δύο κορυφαίων συνεδριάσεων των οργάνων λήψης αποφάσεων της ΕΚΤ και του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού, αντίστοιχα, αποτελεί πρόκληση για την οργανωτική εγρήγορση της Τράπεζας της Ελλάδος και του προσωπικού της. Είμαι σίγουρος ότι και φέτος όλοι θα κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για να εξασφαλίσουμε άψογη οργάνωση και να προσφέρουμε στους συναδέλφους μας τη φιλοξενία για την οποία φημίζεται η χώρα μας.
Τα τελευταία χρόνια, η Τράπεζα της Ελλάδος εξελίχθηκε σταδιακά σε ένα ίδρυμα που εμπνέεται από αυτό που η οργανωτική ψυχολογία ορίζει ως «ψυχολογική ασφάλεια», δηλαδή τη διασφάλιση ενός χώρου εργασίας που προάγει την καινοτομία, το συντονισμό και τη συνεργασία, ενώ ενθαρρύνει τη δημιουργική ανταλλαγή απόψεων και ιδεών μεταξύ υπαλλήλους. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι, τον Ιούλιο του 2022, η Τράπεζα της Ελλάδος συνυπέγραψε τον Χάρτη Ισότητας, Διαφορετικότητας και Ένταξης του ΕΣΚΤ και του SSM.
Τους τελευταίους μήνες ολοκληρώθηκε το έργο εσωτερικής αναδιοργάνωσης της τράπεζας με τίτλο «Mellon» (που σημαίνει «μέλλον»), με στόχο να βελτιώσει τον τρόπο δομής και λειτουργίας της τράπεζας προκειμένου να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στις προκλήσεις της νέας εποχής και των τεχνολογικών εξελίξεων. . Το έργο παρήγαγε ανεκτίμητα εργαλεία, τα οποία τώρα καλούμαστε να χρησιμοποιήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Εκτός από τις εξωτερικές δραστηριότητές της για το κλίμα και την αειφορία, η τράπεζα εφαρμόζει επίσης ένα εσωτερικό ευρύ πρόγραμμα περιβαλλοντικών δράσεων, που ονομάζεται «BoGreen». Οι δράσεις αυτές επικεντρώνονται στην αποτελεσματικότερη χρήση των φυσικών πόρων που καταναλώνονται σε όλα τα κτίριά της και στη βέλτιστη διαχείριση των απορριμμάτων που παράγονται στις εγκαταστάσεις της, παράλληλα με δράσεις περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης που απευθύνονται σε όλο το προσωπικό της. Τον περασμένο χρόνο, το Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης της τράπεζας απέκτησε πιστοποίηση ISO.
Το 2022 σηματοδότησε ένα σημαντικό ορόσημο: 50 χρόνια από τα επίσημα εγκαίνια του τμήματος κοπής νομισμάτων του Εθνικού Νομισματοκοπείου. Με την ευκαιρία αυτή σχεδιάστηκε και παρήχθη αναμνηστικό μετάλλιο, το οποίο θα διανεμηθεί σε όλους τους συναδέλφους που εργάζονται στην τράπεζα, ως συμβολική κίνηση ευγνωμοσύνης για τις υπηρεσίες που προσέφεραν διαχρονικά.
Ο Γιάννης Στουρνάρας είναι ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος. Τα παραπάνω προκύπτουν από την ομιλία του προς το προσωπικό στην πρόσφατη πρωτοχρονιάτικη τελετή της ΤτΕ.