Το 2023, έτος εκλογών, η ελληνική οικονομία αντιμετωπίζει δέκα μεγάλες προκλήσεις σε ένα δύσκολο περιβάλλον.
Ο πληθωρισμός αναμένεται να παραμείνει υψηλός τουλάχιστον κατά το πρώτο τρίμηνο και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα ανακοινώσει νέα αύξηση των επιτοκίων τον Φεβρουάριο, με μια 6η συνεχόμενη αύξηση τον Μάρτιο να παραμένει μια ξεχωριστή πιθανότητα. Μπορεί επίσης να συμβαίνει ότι οι περισσότερες από τις, 20 πλέον, χώρες της Ευρωζώνης διέρχονται δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο ύφεσης.
1. Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να επιτευχθεί πραγματική ανάπτυξη το 2023. Αναμένεται να είναι πιο αργή από το 2022 – 1,8% έναντι 5,6% – αλλά, ακόμη και για να επιτευχθεί αυτό, θα απαιτούσε αύξηση των βασικών συνιστωσών του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, ιδίως της κατανάλωσης και των επενδύσεων.
2. Σε ονομαστικό επίπεδο, το ΑΕΠ πρέπει να αυξηθεί κατά 14 δισ. ευρώ το 2023. Αυτό σημαίνει ότι τόσο η πραγματική ανάπτυξη όσο και ο μέσος ετήσιος πληθωρισμός θα επιβραδυνθούν στο 5%. Ο συνδυασμός θα φέρει το ΑΕΠ της Ελλάδας στα 224 δισ. ευρώ. Το ονομαστικό ΑΕΠ λαμβάνεται υπόψη για τον προσδιορισμό του Rte χρέους και, ειδικά το 2023, θα είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας που θα βοηθήσει στην επίτευξη της επιθυμητής αναβάθμισης του χρέους σε επενδυτικό βαθμό για πρώτη φορά μετά από 13 χρόνια.
3. Τα έσοδα από τον τουρισμό το 2022 συνέβαλαν στην αντιστάθμιση των απωλειών του ΑΕΠ που προέκυψαν από την άνοδο των τιμών της ενέργειας και τη συνακόλουθη διεύρυνση του ελλείμματος του εμπορικού χάσματος. επιδιωχθεί η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας. Τα έσοδα από τον τουρισμό πρέπει να παραμείνουν στα ίδια επίπεδα, περίπου 17 δισεκατομμύρια ευρώ, ή περισσότερο από το 95% του τελευταίου προπανδημικού έτους (2019), ένα έργο που έγινε πιο δύσκολο από την ύφεση που πλήττει ορισμένες από τις χώρες προέλευσης των βασικών επισκεπτών.
4. Θα είναι δύσκολο να επιτευχθεί ονομαστικό ΑΕΠ 224 δισ. ευρώ και πραγματική ανάπτυξη χωρίς ώθηση στην ιδιωτική κατανάλωση. Το έργο θα είναι ακόμη πιο δύσκολο τώρα που, στο όνομα της επίτευξης δημοσιονομικών στόχων, όπως το πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα, η δημόσια κατανάλωση θα χτυπήσει. Ο στόχος είναι να δούμε την ιδιωτική κατανάλωση να αυξάνεται κατά 1%, αλλά ο πληθωρισμός και το επακόλουθο υψηλότερο κόστος δανεισμού καθιστούν την πρόκληση δύσκολη. Τα μέτρα εισοδηματικής στήριξης που περιλαμβάνονται στον προϋπολογισμό θα βοηθήσουν. αλλά καθοριστικός παράγοντας θα είναι οι συνθήκες και η ψυχολογία των εγχώριων και διεθνών αγορών.
5. Η ορθή χρήση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των διαρθρωτικών ταμείων θα καθορίσει την ανάπτυξη των ιδιωτικών επενδύσεων σε μεγάλο βαθμό. Ο στόχος που έχει τεθεί, ανάπτυξη 15,5%, είναι σίγουρα φιλόδοξος. Επίσης πολύ σημαντική θα είναι η πιστωτική επέκταση από τις τράπεζες και οι επενδύσεις σε ακίνητα. Τα ακίνητα έχουν να αντιμετωπίσουν τόσο υψηλότερα επιτόκια όσο και την εκτίναξη των τιμών των δομικών υλικών.
6. Η αύξηση του πληθωρισμού πρέπει να επιβραδυνθεί στο μισό περίπου του επιπέδου του 2022 – 5% αντί για σχεδόν 10%. Το λεγόμενο φαινόμενο βάσης θα βοηθήσει, αλλά υπάρχει επίσης η αβεβαιότητα για το πώς θα εξελιχθούν οι τιμές της ενέργειας και πώς θα παγιωθούν οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό και σε ποιο επίπεδο.
7. Παρά την βραδύτερη οικονομική ανάπτυξη, θα πρέπει να υπάρξει καθαρή αύξηση των θέσεων εργασίας. Στόχος είναι η περαιτέρω μείωση του ποσοστού ανεργίας, στο 12,6%.
8. Η μετάβαση από τα πρωτογενή δημοσιονομικά ελλείμματα στα πλεονάσματα θα απαιτήσει δημοσιονομική προσαρμογή ύψους 5 δισ. ευρώ. Η κατάργηση των πολλών μέτρων στήριξης του εισοδήματος που θεσπίστηκαν το 2022 θα βοηθήσει.
9. Παρά τις φορολογικές περικοπές (π.χ. διατήρηση χαμηλότερων συντελεστών ΦΠΑ για μια σειρά υπηρεσιών το πρώτο εξάμηνο του 2023, κατάργηση της λεγόμενης εισφοράς αλληλεγγύης), τα φορολογικά έσοδα πρέπει να αυξηθούν κατά 1,7 δισ. ευρώ σε σχεδόν 58 δισ. ευρώ.
10. Η αντιμετώπιση των προηγούμενων προκλήσεων θα συμβάλει στον περιορισμό της αύξησης του ονομαστικού χρέους σε όχι περισσότερο από 1-2 δισεκατομμύρια ευρώ, σε ένα σύνολο 356-357 δισεκατομμυρίων ευρώ και ακόμη και κάτω από το 160% του ΑΕΠ. Βασική προϋπόθεση είναι να επιτευχθεί το πρωτογενές πλεόνασμα και να μην επαναληφθεί η κατάρα της προεκλογικής περιόδου του εκτροχιασμού των δημοσίων δαπανών στην αναζήτηση ψήφων.